برای محبت به فرزندتان شرط نگذارید
مجموعه: روانشناسی کودکان

اگر والدین اضطراب داشته باشند، آن را به کودک انتقال می‌دهند

محبت لازمه ارتباط موثر والدین با فرزندان است که گاهی با شرط همراه می‌شود. این حالت کودک را دچار اضطراب می‌کند و او به خاطر دوست داشتنی بودن، تن به خواسته‌های والدین می‌دهد.

خانم استکی روانشناس کودک درباره اضطراب شدید کودک که متعاقب درگیری و مشاجره لفظی والدین با کودک شده، اظهار داشت: گاهی کودک از خوردن غذا امتناع می‌کند و والدین برای ترغیب او به غذا خوردن از عبارت «اگر غذایت را نخوری من آن را می‌خورم» استفاده می‌کنند که این وسواس موجب اضطراب کودک نمی‌شود اما گاهی والدین به کودک می‌گویند که اگر کاری را انجام ندهد، او را دوست ندارند یا والدین او نیستند.

ایشان با تاکید بر داشتن محبت مثبت نامشروط والدین به کودک، تصریح کرد: اگر والدین برای محبت خود نسبت به فرزندشان شرط بگذارند کودک به خاطر دوست داشتنی بودن کاری را انجام می‌دهد و در واقع عمل او قابل قبول است نه خود او.

به کودک بگوئید از رفتار او ناراحت هستید نه خود او
این روانشناس کودک گفت: چنانچه کودک رفتار ناپسندی انجام داد والدین باید به او بگویند ما تو را دوست داریم ولی از رفتار تو ناراحت هستیم و باید در این رابطه با هم صحبت کنیم این رفتار موجب می‌شود که دوست داشتن کودک را مشروط نکنیم.

استکی با بیان اینکه والدین گاهی دنبال پر کردن خلاء‌های خود هستند، اظهار داشت: برخی والدین می‌‌خواهند آرزوهای تحقق نیافته خود را در کودک محقق کنند و اگر کودک با آنها راه بیاید رفتار خود را تا پایان عمر کودک ادامه می‌دهند.

والدین اضطراب خود را به فرزندان منتقل می‌کنند
این متخصص گفت: اضطراب والدین به کودک منتقل می‌شود اگر پدر و مادر نسبت به وضعیت تحصیلی فرزند خود اضطراب داشته باشند آن را به کودک انتقال می‌دهند و مانع از پیشرفت تحصیلی او می‌شوند. لازم است بدانیم تحصیل باید در کنار سایر سرگرمی‌ها باشد زیرا به تنهایی موجب دلزدگی می‌شود.

موفقیت تحصیلی با هوش اجتماعی ارتباطی ندارد
وی ادامه داد: گاهی دیده می‌شود دانش‌آموزان یا دانشجویانی که در تحصیل بسیار موفق هستند از نظر هوش اجتماعی رشد چندانی نداشته‌اند.

تفاوت های خلقی در کودکان
مجموعه: روانشناسی کودکان

کودکان با خلق و خوهای متفاوت واکنش های متفاوتی از اطرافیان دریافت می کنند

هر مادر یا پدر و یا هر پرستار بخش نوزادان می داند که در میان کودکان تفاوت های آشکاری وجود دارد که از همان نخستین روزهای زندگی دیده می شود. بعضی بسیار گریه می کنند، بعضی ساکت اند، بعضی طبق برنامۀ منظمی می خوابند، بعضی مدام می جنبند.

البته می توان کاری کرد که کودکان تحریک پذیرتر و فعال تر شوند ولی باید قبول کنیم که بعضی از کودکان به خلق و خوی خاص و واکنش های خاصی گرایش دارند. این گرایش ها که اساس سرشتی دارند خلق و خو نامیده می شوند.

روانشناسان به دو دلیل به خصوصیات خلقی علاقه مند هستند. اول اینکه، اگر بعضی از خصوصیات خلقی اساس ارثی داشته و یا مربوط به عوامل پیش از تولد باشند در طول رشد کودک بدون تغییر باقی می مانند.

دوم اینکه، همان طور که والدین در کودک تاثیر می گذارند کودک نیز در والدین تاثیر می گذارد، بنابراین کودکان با خلق و خوهای متفاوت واکنش های متفاوتی از طرف والدین شان برمی انگیزند و با وجود رویارویی با تجارب یا روش های تربیتی مشابه، به شیوه های مختلف رفتار می کنند.

محققان با درجه بندی کودکان از لحاظ خصوصیات خلقی، آنان را به این صورت طبقه بندی کردند، بی دردسر، کژخو و کودکان با واکنش کُند.

کودکان بی دردسر که 75 درصد نمونه را تشکیل می دادند، مجموعاً شاداب بودند، خواب و خوراک شان مرتب بود و سازگاری بیشتری نشان می دادند و به این سادگی ها ناراحت نمی شدند.

کودکان کژخو (حدود 10 درصد) غالباً بداخلاق بودند از لحاظ خواب و خوراک نامرتب بودند، از مردم و موقعیت های جدید می ترسیدند و واکنش هایشان بسیار شدید بود.

کودکان با واکنش کُند (حدود 15 درصد) نسبتاً غیرفعال و بداخلاق بودند و در برابر چیزهای جدید واکنش منفی نشان می دادند یا از آن پرهیز می کردند ولی به تدریج در برابر تجارب جدید واکنش مثبت نشان می دادند.

کودکان کژخو در هفت سالگی بیش از دو گروه دیگر مشکلات عاطفی داشتند. احتمالاً والدین این گونه کودکان در برابر رفتار فرزندانشان برخورد تندی داشته اند و بدین ترتیب به تحریک پذیری کودک که در اصل یکی از مشخصه های او بوده است دامن زده اند.

جای تعجب نیست که به تدریج والدین با فرزندانی که کژخو هستند با راه و رسم خاصی برخورد می کنند. از گروهی از مادران خواستند توضیح دهند نگهداری از فرزندان چقدر دشوار است. سپس این گروه دو بار مشاهده شدند، یک بار وقتی فرزندشان 12 ماهه بود و بار دیگر در 18 ماهگی فرزندشان.

در ارزیابی اول به هر مادر تکالیف مختلفی داده شد. مثلاً از مادری خواستند به فرزندش بگوید همین که نام چیزی را برد آن را به او بدهد (مثلاً قاشق یا کلید). وقتی کودکان 18 ماهه بودند به مادران تکالیف دیگری داده شد. مثلاً به کودک در گذاشتن قطعات پازل در جای درست کمک کنند.

وقتی کودکان دوازده ماهه بودند رفتار مادران با کودکان کژخو و بی دردسر یکسان بود. ولی شش ماه بعد مادرانی که پسران کژخو داشتند به هنگام انجام تکالیف چندان مایه ای از خود نمی گذاشتند. گویی انتظارشان از کودک کمتر شده بود.

ظاهراً کودکان کژخو در نگرش مادرانشان در مورد توانایی خود تاثیر گذاشته بودند. اگر این گونه کودکان انتظار مادران را برآورده نکنند و این رفتارشان ادامه یابد رفتار شکست خواهانه آنان همچنان پابرجا می ماند.

دو خصوصیت خلقی که از ثابت ترین خصوصیات خلقی به حساب می آید خجالتی و ساکت بودن است

میزان فعال بودن
کودکانی که پر جنب و جوش و بی قرار هستند وقتی که بزرگتر شدند و به مدرسه رفتند لزوماً بچه های شیطان و جنجال برانگیزی نخواهند بود. هرچند نوزادانی که خیلی فعال اند در سال اول زندگی شان از سایر کودکان پرجنب و جوش تر خواهند بود ولی کمتر احتمال دارد که این خصوصیت را در دوران بعدی کودکی حفظ کنند.
تحریک پذیری
تفاوت بین کودکان از لحاظ خصوصیاتی مثل گریه کردن، بدخلقی و تحریک پذیری عمومی در شش ماه اول زندگی، تفاوت های پایداری نیست. ولی تحریک پذیری شدید در کودکان بالای 7 ماه معمولاً تا یک یا دو سال اول زندگی ثابت می ماند.

البته شواهد نشان می دهد بچه هایی که به شدت تحریک پذیرند در دو سالگی کمتر احتمال دارد اجتماعی باشند، زیرا چنین بچه هایی کمتر از بچه های دیگر لبخند می زنند یا می خندند.

واکنش در برابر وضعیت ناآشنا
دو خصوصیت خلقی که از ثابت ترین خصوصیات خلقی به حساب می آید خجالتی و ساکت بودن در وضعیت های نااشنا و خلاف آن یعنی اجتماعی بودن و خودانگیختگی است. این دو خصوصیت را والدین تشخیص می دهند.

در حدود ده درصد کودکان دو ساله وقتی در جای ناآشنا یا با غریبه ای هستند به شدت ساکت و خجالتی می شوند و به مدت ده تا 15 دقیقه از کنار مادرشان دور نمی شوند. به این گونه کودکان کم رو می گویند.

تعداد بیشتری از کودکان که خودانگیخته نامیده می شوند بلافاصله شروع به بازی می کنند و حالتی حاکی از کمرویی نشان نمی دهند.

کودکان گروه اول شبیه به بزرگسالان درون گرا هستند و کودکان گروه دوم حالاتی شبیه خصوصیات برون گرایان را از خود نشان می دهند.

این دو پروفایل انعکاسی از خصوصیت کلی تری است، مثلاً گرایش به خودداری به هنگام گفتگو و بازی و کناره گیری از فرد ناآشنا به هنگام مواجهه با افراد یا موقعیت های دشوار.

کلمات خوددار و آرام از خصوصیات کودک کمروست و کلمات آزاد، پر انرژی و خودانگیخته با خصوصیات کودک خودانگیخته هماهنگی دارد.

کودکانی که در سه سال اول زندگی به شدت ترسو و خجالتی بودند در سال های اول مدرسه هم همین خصوصیات را داشتند. از کارهای پرخطر اجتناب می کردند، حداقل پرخاشگری را داشتند، به درخواست های والدینشان عمل می کردند و از افراد و گروه های ناآشنا پرهیز می کردند.

نحوۀ فرزندپروری در میزان کمرو شدن کودکان تاثیر می گذارد. اگر کودکی که مستعد کمرو شدن است در محیطی مناسب پرورش یابد که رفتار برون گرایانه تشویق شود بعدها خجالتی و کمرو نخواهد شد. از سوی دیگر اگر محیط تنش زا باشد حتی کودکانی که با خلق و خویی اجتماعی متولد می شوند در آینده کمرو خواهند شد.

دلایل هراس کودکان از مدرسه چیست؟
مجموعه: روانشناسی کودکان

گاهی کودکانی که ار مدرسه رفتن هراس دارند اعتراضشان را با گریه و کج خلقی نشان میدهند

خودداری از رفتن به مدرسه طیفی دارد که یک سر آن گاهی مدرسه رفتن است و سر دیگر آن به زور مدرسه رفتن یا برای همیشه مدرسه نرفتن علائم اضطراب آنان به اشکال مختلف مانند سردرد، تهوع، گیجی، تب و… بروز می کند.

گاهی اعتراض این کودکان با گریه و کج خلقی هایی که به رفتار پرخاشگرانه و مخرب تبدیل می شود، همراه است و معمولا زمانی که فشار برای رفتن به مدرسه از کودک برداشته می شود، این علائم ناپدید می شود. اصطلاح «هراس از مدرسه» اصطلاحی جامع و فراگیر است. ریشه بیشتر این حالات همان ترس از ترک خانه است و اگر کودک را وادار به مدرسه رفتن کنیم، اضطراب او به هراس مبتدل می شود.

درواقع مدرسه نماینده دنیای خارج و نوعی واقعیت است که با واقعیتی که کودک در خانه تجربه کرده متفاوت است. کودکان «مدرسه هراس» مواجهه با این واقعیت را نمی توانند تحمل کنند. خودداری از رفتن به مدرسه طیفی دارد که یک سر آن گاهی مدرسه رفتن اسنت و سر دیرگ آن به زور مدرسه رفتن یا برای همیشه مدرسه نرفتن. این امتناع در میان دختران و پسران به یک اندازه رایج است و عمدتا بین سنین 5، 6، 10 و 11 سالگی ظاهر می شود.

ترس های مفرط و غیرمعقول از مدرسه معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی، کودکستان یا کلاس اول نمایان می شوند و در کلاس دوم به اوج خود می رسند، با این حال رفتار خودداری از رفتن به مدرسه می تواند در هر سنی رخ دهد و معمولا هم پس از یک دوره ماندن در خانه که طی آن کودک بیش از حد معمول، نزد پدر یا مادر خود بوده است ظاهر می شود.

واقعیت این است که درمان کودک مدرسه هراس بسیار بااهمیت است و والدین نباید نسبت به آن بی تفاوت باشند، چرا که مدرسه نرفتن تاثیرات بدی بر کودک و خانواده می گذارد. برای مثال موجب اختلافات خانوادگی و به هم ریختن خانواده می شود، مشکلات تحصیلی ایجاد می کند، تعاملات اجتماعی کودک را کم می کند و زمینه ساز بزهکاری، اضطراب و افسردگی می شود و عواقب اقتصادی دارد.

علل مدرسه هراسی
تشخیص این که کودکان به دلایل مختلف از حضور در مدرسه خودداری می ورزند اهمیت بسزایی دارد. بهره هوشی بیشتر این کودکان در حد متوسط یا بالای متوسط نشان می دهد که مشکلات تحصیلی علت بی میلی آنها به مدرسه نیست. گاهی اوقات ترس از مدرسه، از اطلاعات محض از معلم یا دیگران و مقررات خارج از خانه، مقایسه شدن با کودکان ناآشنا و تجربه ترس از شکست ناشی می شود. برخی کودکان به دلیل تمسخر، آزار، تهدید و زورگویی بچه های دیگر و مورد انتقاد قرار گرفتن یا تنبیه شدن توسط معلم از مدرسه می ترسند.

برای بسیاری از کودکان ترس از رفتن به مدرسه درواقع دور شدن از والدینشان (اضطراب جدایی) است. اکراه و امتناع از رفتن به مدرسه می تواند به دلایل مختلف باشد. در مواردی هم ترس کودک از این ترس شدید و غیرمنطقی ناشی می شود که تصور می کند در جمع، ارزیابی می شود یا خجالت می کشد، زیرا مجبور است در کلاس درس جواب دهد.

در برخی از کودکان مبتلا به مدرسه هراسی، مراسم صبحگاهی استرس زاست و اغلب این کودکان دچار هراس از مکان های بسته هستند. شاید به همین دلیل برای برخی از این کودکان لازم باشد که هر وقت احساس ضعف و سستی می کنند بتوانند کلاس را ترک کنند.

ترس از مدرسه معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی یا کلاس اول نمایان می شود

اضطراب جدایی، عامل اساسی در مدرسه هراسی کودکان
ترس های مدرسه ای کلا در 4 مرحله خود را نشان می دهند؛ مرحله اضطراب ناشی از جدایی، مرحله امتناع از مدرسه رفتن، مرحله آشفتگی مرضی درونی و بالاخره مرحله احساس درد، تهوع و بهم خوردگی دل که البته اساس آن اختلال اضطراب جدایی است. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی نسبت به جدایی از اوالدین یا دور شدن از خانه، اضطراب مفرط، ناتوان کننده و نامتناسب با سن خود را نشان می دهند.

این گونه ترس ها ممکن است در کودکان به صورت احساس اضطراب مبهم بروز کند یا کودک هر شب کابوس ببیند که او را دزدیده اند، کشته شده است یا والدین او مرده اند.برای این کودکان دشوار است که به تنهایی در یک اتاق باشند، تنها بخوابند، خرید کنند و به مدرسه یا اردو بروند.

کودکان مبتلا به این نوع اضطراب اغلب تمایل دارند در أغوش والدین شان باشند، آنها را سایه به سایه دنبال کنند و شب ها کنار آنها یا درست پشت در اتاق خواب آنها بخوابند.

در کودکان بزرگ تر شکایت های جسمانی خاص یا اظهار ناراحتی عمومی در مدرسه متداول است و معمولا باعث می شود کودک به خانه بازگردانده شود. کودکان مبتلا هنگام جدایی از والدین خود بی تاب می شوند و به هر عذر و بهانه ای متوسل می شوند تا دوباره پیش پدر و مادرشان برگردند.

عملکرد تحصیلی این دسته از کودکان به خاطر درخواست های مکرر برای خارج شدن از کلاس درس، نگرانی شان نسبت به جدایی از والدین و غیبت های مکرر از مدرسه پایین است.

درواقع می توان گفت با توجه به این که اضطراب جدایی در 9 تا 18 ماهگی بهنجار است، اختلال اضطراب جدایی به این دلیل ایجاد می شود که کودک نتوانسته این مرحله رشدی را با موفقیت پشت سر بگذارد یا بر اثر استرس، به مراحل قبلی رشد برگشته است.

ویژگی های کودکان مدرسه هراس و شناخت علل این موضوع
شواهدی وجود دارد که نشان می دهند اختلال اضطراب جدایی می تواند پیش درآمدی برای اختلال وحشت زدگی یا هراس از مکان های باز در بزرگسالی باشد. بالا بودن شیوع اختلال اضطراب جدایی فرزندان مادرانی است که اختلال اضطرابی و افسردگی دارند و بالابودن شیوع آن بین خواهر و برادرهای کودکانی است که اختلال اضطراب جدایی دارند.

همچنین محققان دریافته اند که کودکان مبتلا به این اختلال بشدت در معرض خطر ابتلا به هراس اجتماعی هستند که در آن وضعیت های اجتماعی (برای مثال معاشرت با غریبه ها، قرار گرفتن در موقعیت هایی که انسان را دستپاچه می کنند و…)، اضطراب زا می شوند. چنین به نظر می رسد که پسرانی که مادرانشان مریض هستند در برابر این اختلال آسیب پذیرتر از دیگرانند.

ظاهرا آنها به گونه ای غیرعادی به مادرانشان متکی هستند و بیش از اندازه نگران حال آنها می باشند. در بسیاری موارد این کودکان، مستعد پاره ای ناراحتی های عاطفی هستند و هراس از مدرسه تنها یکی از اشکال متعددی است که حالت رکود و شکست را منعکس می کند.

می توان گفت نشانه یا عارضه هراس از مدرسه گرچه فقط یکی از شیوه های بروز درد است گاه به اختلال رابطه میان یکی از والدین و کودک اشاره دارد.

عملکرد تحصیلی کودکانی که از مدرسه رفتن هراس دارند , معمولا پایین است

ویژگی های کودکان که از مدرسه می هراسند:
- در محیط زندگی آنان تبعیض وجود دارد.
- سطح وابستگی به مادر در برخی از آنان شدید است.
- برخی از مادران از تیپ های سلطه جو بوده اند که سعی داشته اند کودک را در انحصار خود داشته باشند یا مادرانی مضطرب دارند.
- احتمالا والدینشان از آن دسته افرادی بوده اند که سعی داشته اند فرزندشان هرگز از خانه خارج نشود.
- اغلب این بچه ها ترسو و خجالتی هستند
- اغلب تصور نادرستی از توانایی های خود بخصوص در مقایسه با دیگر بچه ها دارند.
- برخی از آنها در مدرسه و گاهی در خانه احساس تنهایی می کنند.
عواملی که مدرسه هراسی کودکان را تشدید می کند:
- درگیری والدین در خانه که کودک را در زمانی که در مدرسه است دچار اضطراب و دلواپسی می کند.
- نقص جسمانی کودک.
- داشتن معلم سختگیر تا تنبیه در مدرسه.
- سختی و مقررات و ضوابط مدرسه.
- درگیری و کتک کاری با دیگر بچه ها در مدرسه.
- تولد فرزندی جدید و احساس ناکامی و محرومیت و سرخوردگی.

پاره ای از اقدامات اصلاحی
- القاء به کودک که مدرسه ترسی ندارد.
- کمک و یاری کودک برای حل مشکلات مدرسه ای
- صحبت کردن در مورد مزایای درس خواندن و باسواد شدن
- بالا بردن جرات و اعتماد به نفس کودک برای غلبه بر مشکلات درسی
- بیشتر کردن رابطه بین مدرسه و خانه و یاری خواستن از معلمان
- سهل و آسان جلوه دادن ضوباط و مقررات مدرسه
- یاری کردن کودک در انجام تکالیف درسی و تحسین و تمجید به موقع وی
- دادن جایزه به کودک و تشویق وی
- نادیده گرفتن برخی از خطاهای کودک و به اصطلاح «مته به خشخاش نگذاشتن»
- گاهی رفتن به مدرسه با کودک، روحیه دادن و محبت به کودک
- از میان بردن عوامل نفرت از مدرسه مانند تنبیه و سرزنش و سخت جلوه دادن تکالیف.

شما نمی توانید کودک خود را مجبور کنید که مدرسه را دوست داشته باشد، ولی می توانید باعث ایجاد اعتماد و امنیت در او شوید. می توانید کمک کنید با احساساتش کنار بیاید و او را به سوی راه حلی احتمالی هدایت کنید.

در عین حال، شما می توانید رفتارهایی را که به نحوی باعث ایجاد مشکل شده اند، تغییر بدهید یا حذف کنید به عنوان مثال:

برای ماندن در منزل، شرایط خاصی را تعیین کنید. برای مدرسه نرفتن شرایط مشخصی تعیین کنید. اگر کودک بیمار است باید در رختخواب بماند و حق نداشته باشد با دوستانش بازی کند. علت نرفتن به مدرسه را پیدا کنید. سعی کنید بدانید چه عاملی در مدرسه کودکتان را آزار می دهد که از رفتن به آنجا خودداری می کند.با کودک خود صحبت کنید و او را تشویق کنید تا تمام خبرها و اتفاقاتی را که باعث می شوند تا او به مدرسه نرود را برای شما بگوید.

با معم کودکتان صحبت کنید و مشکل را با وی در میان بگذارید. شاید او بتواند در حل و رفع این مشکل به شما کمک کند.

کودک را به ایجاد دوستی های مدرسه ای تشویق کنید. به کودک خود کمک کنید با همکلاسی هایش دوست شود و دوستی هایش را با آنان گسترش دهد.

به غر زدن کودک توجه نکنید. به جی آن، نظرات مثبت و اشتیاق کودک را به مدرسه رفتن تشویق کنید و به او پاداش دهید.

به کودکتان برای مرتب رفتن به مدرسه امتیاز بدهید. تا به تدریج کودکتان راه بیفتد.

برای ترس کودکتان از مدرسه از یک متخصص کمک بخواهید. برخی از کودکان به شدت از مدرسه گریزانند. اگر کودک شما این طور است از یک متخصص کمک بخواهید تا این مشکل از بین برود

ادامه »

خداوند بزرگ به حضرت موسی (ع) وحی فرمود :
ای موسی ، سفارش مرا درباره 4 چيز خوب بخاطر بسپار :
1: تا وقتي كه گناهانت بخشيده نشده و مورد آمرزش قرار نگرفته اي ، به عيب ديگران نپرداز
2: تا زماني كه گنجها و خزانه های من تمام نشده ، براي رزق و روزيت غمناك نباش
3: تا موقعي كه پادشاهي من از دست نرفته ، بجز من به ديگري اميد نداشته باش

چگونه میتوان بهتر زندگی کرد
از خدا پرسیدم : خدایا چطور می توان بهتر زندگی کرد؟
خدا جواب داد : گذشته ات را بدون هیچ تاسفی بپذیر، با اعتماد زمان حالـت را بگذران و بدون ترس برای آینده آماده شو …
ایمان را نگهدار و ترس را به گوشه ای انداز …
شک هایت را باور نکن و هیچگاه به باورهایت شک نکن …
زندگی شگفت انگیز است فقط اگربدانید که چطور زندگی کنید …

چگونه میتوان بهتر زندگی کرد
از خدا پرسیدم : خدایا چطور می توان بهتر زندگی کرد؟
خدا جواب داد : گذشته ات را بدون هیچ تاسفی بپذیر، با اعتماد زمان حالـت را بگذران و بدون ترس برای آینده آماده شو …
ایمان را نگهدار و ترس را به گوشه ای انداز …
شک هایت را باور نکن و هیچگاه به باورهایت شک نکن …
زندگی شگفت انگیز است فقط اگربدانید که چطور زندگی کنید …

خدايا، هر خوي ناپسند مرا پسنديده، و هر عيب مرا كه موجب سرزنش من است نيكو گردان، و هر فضيلت كامل نگشته‌ي مرا به كمال رسان.
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و كينه‌ي دشمنان مرا به مهر مبدّل كن، و رشك ستمكاران را به محبت، و بدگماني بندگان شايسته را در حقِ من به اطمينان، و دشمني نزديكان را به دوستي، و پيوند گسستنِ خويشان را به پيوستن، و روي بر تافتنِ نزديكان را به ياري گري، و دوستي دوستانِ دروغين را به عشق خالصانه، و ناسازگاري رفيقان را به معاشرت نيك، و تلخيِ ترس از ستمگران را به شيرينيِ ايمن ماندن از ستم ايشان تبدیل کن.
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و مرا در برابر آن كس كه بر من ستم مي‌كند، توانايي ده، و در مقابل آن كس كه با من به ستيز برخاسته، زبانِ گويا بخش، و بر آن كه با من دشمني مي‌ورزد، پيروزي ده، و در برابر آن كس كه مرا مي‌فريبد، چاره سازي عنايت كن، و در برابر آن كس كه مرا زبونِ خود میخواهد، نيرومند گردان.
توانم ده كه دروغ آن كس را كه بر من عيب مي‌گيرد، آشكار كنم، و از دستِ آن كس كه در پي آزار من است، رهايي يابم، و توفيقم ده تا از كسي فرمانبري كنم كه مرا به راه راست مي‌برد، و در پيِ كسي روم كه مرا به جادّه‌ي خير و صلاح مي‌كشد

پروردگارا آنچه را که شیطان به قلب من القا می کند که تمناها و پندارهای باطل و حسد بر خلق است ، تو بدل گردان به تذکر عظمت و تفکر در قدرت ، و تدبیر در محو دشمنان خویش قرارده
و آنچه که خواهد بر زبانم جاری شود از فحش و لغو و بدگوئی و ریختن آبروی مردم ، و یا شهادت دادن باطل و غیبت از مومنی غایب یا بدگوئی به مومنی حاضر ، یا مانند اینگونه آفات و معاصی زبانم را بدل گردان به ذکر و حمد و ثنای خود و استغراق در ستایش حضرتت و اعتراف به احسان و نعمات بی پایانت