نشانه هاى مؤمن پنج چیز است: 1- اقامه پنجاه و يک رکعت نماز فريضه و نافله در شبانه روز. 2- زيارت اربعين. 3- انگشتر به دست راست کر

امام حسن عسکری علیه السّلام فرمودند:

علامات المؤمنين خمس : صلاةُ الاحدي و الخمسين و زيارةُ الاربعين والتـَختم في اليَمين و تـَعفيرُ الجـَبين و الجَهر ببسم الله الرحمن الرحيم؛

نشانه هاى مؤمن پنج چیز است: 1- اقامه پنجاه و يک رکعت نماز فريضه و نافله در شبانه روز. 2- زيارت اربعين. 3- انگشتر به دست راست کردن. 4- جبين را در سجده بر خاک گذاشتن. 5- در نماز بسم الله الرحمن الرحيم را بلند گفتن.

وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۷۳ / التهذیب، ج ۶، ص

صفات مومن واقعی از زبان امام علی (ع)

 امام صادق علیه السلام فرمود : مردیکه نامش همام و خداپرست و عابد و ریاضتکش بود ، در برابر امیرالمومنین علیه السلام که سخنرانی می فرمود برخاست و گفت : یا امیرالمومنین !

اوصاف مومن را برای ما آنطور بیان کن که گویا در برابر چشم ماست و به او می نگریم ، فرمود:

ای همام ، مومن همان انسان زیرک و باهوشی است که شادیش بر چهره و اندوهش در دلش باشد ، فراختر دل تر از همه چیز و متواضعتر از همه کس است ، از هر نابودی گریزان و به سوی هر خوبی شتابانست ، کینه و حسد ندارد ، به مردم نمی پرد و دشنام نمی دهد ، عیبجو نیست و غیبت نمی کند ، گردن فرازی را نمی خواهد و شهرت را ناپسند شمرد ، اندوهش دراز و همتش بلند و خاموشیش بسیار است ، با وقار است و متذکر ، صابر است و شاکر ، از فکر خود غمناک است و از فقر خویش شادان ، خوش خلق و نرم خو است ، با وفا و کم آزار است ، دروغزن و پرده در نیست.

اگر بخندد دهن ندرد و اگر خشم کند سبکسری نورزد ، خنده اش بر لبهاست و پرسشش برای دانستن و دوباره پرسیدنش برای فهمیدن ، دانشش بسیار و برباریش بزرگ و مهربانیش زیاد است ، بخل نورزد و شتاب نکند ، دلتنگی نکند و مستی ننماید ، در قضاوت خلاف حق نگوید و در علمش بیراه نرود ، از سنگ خارا محکمتر است و در کسب و کار از عسل شیرین تر ، نه حریص است و نه بی تاب و نه خشن و نه پر مدعی و نه متکلف و نه پر کنجکاو ( در امر دنیا ) ، نزاع کردنش نیکو و مراجعه کردنش شرافتمندانه است ، عادلست اگر خشم ورزد ، ملایمست اگر چیزی خواهد ، بی باک و پرده در و زور گو نیست ، دوستیش صمیمانه  وپیمانش محکم و در قرار داد باوفاست

: رفتارهاي (خصوصيات) اجتماعي

1. هجرت و جهاد: «الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ»[10] كساني كه ايمان آ‌وردند مهاجرت كردند و جهاد نمودند در راه خدا با مالها و جانهاي خود، بزرگترين درجه را نزد خداوند دارند و آنان خود رستگارانند.
2. شهادت طلبي: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشعُرُونَ»[11] و نگوئيد دربارة كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند مردگانند بلكه زنده‌گانند اما شما نمي‌فهميد.

3. انتخاب دوست: «لا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْ‏ءٍ إِلاَّ أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقيةً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ»[12] نبايد مؤمنان كافران را دوست خود گيرند، و هر كس چنين كرد چيزي پيش خدا ندارد، مگر آنكه از ايشان تقيه كند، يك تقيه مصلحتي و بظاهر، براي مدتي دوستي كنيد و خداوند شما را از خود مي‌ترساند، و به سوي خداوند است بازگشت.
4. امر به معروف و نهي از منكر

«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ، بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ»[13] مردان و زنان مؤمن همه ياور و دوستدار يكديگرند، همديگر را به كار نيكو امر و از كار زشت باز مي‌دارند.
5. پرداخت زكاة: «وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ»[14] مردم با ايمان كساني هستند كه زكات و حقوق مالي خويش را مي‌پردازند.
6. دوري از ربا: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا الرِّبا أَضْعافاً مُضاعَفَةً وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»[15] اي مؤمنان ربا را چند برابر نخوريد و تقواي الهي داشته باشيد، شايد رستگار شويد.
7. امانت‌داري: «وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ»[16] مردم با ايمان كساني هستند كه رعايت‌گر امانت‌هاي مردم و عهد و پيمانهاي خود با ديگران‌اند.

از اين روهم به ويژگي امانت و امانت‌داري آراسته‌اند و هرگز دست و دل و ديده به خيانت باز نمي‌كنند و هم در زندگي خويش از عهد شكني به دوراند و به پيمان‌هاي خود وفا مي‌كنند.
با توجه به مطالب مذكور روشن مي‌شود، مؤمن كسي است كه اعتقاد قلبي به دستورات خداوند داشته باشد و به آن‌ها عمل كند. در اين صورت است كه محبوب خداوند تعالي مي‌گردد و زندگي نيكو و سعادت‌مندي خواهد داشت «و من يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدْراً»[17]

 هركس تقواي الهي پيشه كند (خدا ترس و پرهيزگار باشد) خداوند راه بيرون شدن (از عهدة گناهان و بلا و حوادث سخت عالم) را بر او مي‌گشايد. و از جايي كه گمان نبرد به او روزي عطا كند و هركه (در هر امري) بر خدا توكل كند خدا او را كفايت خواهد كرد كه خدا امرش (بر همه عالم) نافذ و رواست و بر هر چيز قدر و اندازه‌اي مقرر داشته است

صفات مومنین در قرآن

صفات مؤمنين در قرآن بطور مفصل بيان شده است ولي براي رعايت اختصار به بعضي از آنها اشاره مي‌نمائيم.

الف: صفات فردي:

1. خشوع در نماز «الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» يعني: «مؤمنين كساني هستند كه در نماز خويش خاشع و فروتن هستند و ديده بر سجده‌گاه خود دارند و به اين سو و آن سو نمي‌نگرند و دلشان در گرو مهر و عشق به خداست.
2. دوري از گفتار و عملكرد بيهوده «وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» مردم با ايمان كساني هستند كه از هر گفتار و نوشتار و عملكرد بيهوده و بي‌ثمر و بي‌اهميت روي مي‌گردانند. چراكه به باور آنان چنين گفتار و كردار بيهوده و زشت و ناپسند است و بايد از آن دوري جست.
3. پاكدامني: «وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ» آنان (مؤمنان) كساني هستند كه دامن خويش را حفظ مي‌كنند، منظور از حفظ دامن خويش، اين است كه رابطة جنسي آنان تنها در قلمرو خانه و خانواده، و در چهارچوب مقررات شرعي و اخلاقي و انساني است. و هرگز خود را با پستي و زشتي گناه آلوده نساخته، و دامان به حرام و گناه نمي‌آلايند، و چشم و دل و جسم را از حرام حفظ مي‌كنند.
4. دوري از بدگماني، غيبت، بدگوئي، تجس
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً»[2] ترجمه: «اي كساني‌كه ايمان آورده‌ايد دوري گزينيد از بعضي گمان‌هاي (بد)، كه آن گمانها گناه است، و تجسس در عيوب ديگران نكنيد (از چيزهائي كه از بدي ايشان بر شما پنهان است) و غيبت و بدگوئي از يگديگر نكنيد.
5. مقام تسليم:
مؤمن تمام امور وجودي خود را به اختيار خداوند واگذار مي‌كند و در قرآن كريم، حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ از خداوند چنين مقامي را مي‌طلبد «رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ»[3]
6. مقام يقين:
مؤمن اعتقاد جازم نسبت به اصول دين و فروع دين دارد، مثلاً ممكن نيست انسان اعتقاد قطعي بروز حساب داشته باشد، و همواره آن روز را در خاطر داشته و بياد آن باشد در عين حال پاره‌اي گناهان را مرتكب شود (و بالاخرة هم يوقنون) چنين كسي نه تنها مرتكب گناه نمي‌شود بلكه از ترس، بقرق گاه‌هاي خدا، نزديك هم نمي‎گردد.
7. تواضع و فروتني، «الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً»[4] (آنان بر روي زمين متواضعانه راه مي‌روند.)
8. حلم و بردباري: «وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً»[5] (و زماني كه جاهلان، به آنان خطاب ـ جاهلانه ـ كنند با سلام و بيان خوش جواب دهند.)
9. شب زنده‌داري: «وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً»[6] (و آنان كه شب را براي پروردگارشان به روز مي‌آورند در حالي كه سجده كننده و قيام كننده هستند.)
10. توحيد خالصانه: «وَ الَّذِينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ»[7] كساني هستند كه با خدا معبود ديگري را نمي‌پرستند.
11. كريمانه از لغو گذشتن: «وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً»[8] و چون با لغو مواجه شوند، بزرگوارانه از آن مي‌گذرند.
12. تدّبر در آيات الهي: «وَ الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بآياتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْها صُمًّا وَ عُمْياناً»[9] و كساني هستند كه چون به آيات پروردگارشان تذكر داده شوند همچون كرها و كورها بر آن آيات نمي‌افتند

سوره انفال صفحه 177 آیه 2 

در این آیه خداوند می فرماید” انما المومنون الذین اذا ذکر الله وجلت قلوبهم و اذا تلیت علیهم ایته زادتهم ایمنا و علی ربهم یتوکلون” من اسم این آیه را گذاشته ام یکی از آیات سخت قرآن. بعضی از آیات٬ آیات آسانی است و برخی از آیات به گونه ایست که اگر انسان بخواهد مصداق آن آیه بشود آیات سختی است. این آیه از آیات بسیار سخت می باشد که مومنین را وصف می کند .

می فرماید اگر شما می خواهی بدانی مومن هستی یا نه ببین این چند خصوصیت را داری یا نه. می فرماید مومنین کسانی هستند که هنگامی که ذکر خداوند برده می شود” وجلت قلوبهم” یعنی قلبش مضطرب می شود٬ قلبش تپش پیدا می کند و نمی تواند در حالت عادی که بوده باشد. مثلاً الان به شما خبر بدهن که در بانک ده میلیون تومان برنده شده اید. چه جور دیگر نمی خواهی اینجا بنشینی و سریع می روی بیرون درحالی که شاید کاری هم نکنی ولی دیگر نمی توانی اینجا هم بمانی. انسان از خودش بیخود می شود. حالا اگر 100 میلیون باشد شاید سکته هم کردی. می فرماید مومنین اینجوری هستند که ” اذا ذکر الله وجلت قلوبهم” وقتی که نام خدا برده می شود قلبشان به تپش می افتد. شما دیده اید که در جلسات روضه به محض این که مداح می گوید” السلام علیک یا ابا عبدالله ” برخی گریه می کنند. این همان حالت” وجلت قلوبهم ” است. اینجور نیست که روضه خوانده شده باشد و به خاطر روضه گریه کند. نه همین که یاد امام حسین افتاد دگرگون می شود. مومن کسی است که وقتی نام خدا برده می شود دگرگون می شود. حالا اگر بایستد نماز بخواند یا دعای کمیل بخواند که دیگر غش میکند و… . البته ما باید خیلی راه برویم تا به اینجا برسیم.

 نکته دوم اینکه” و اذا تلیت علیهم آیته زادتهم ایمانا ” وقتی که آیات قرآن برایش خوانده می شود ایمانش اضافه می شود. یعنی اگر به جلسه ای رفت و قاری قرآن 5 آیه خواند و تمام شد فرد احساس میکند که کمی با قبلش فرق کرده است و اندکی باور و اعتقادش بیشتر شده است. بنده خودم گاهی اوقات یک یا دو جزء قرآن می خوانم ولی انگار هیچ چیز نخوانده ام. خوب این معلوم است که آیات قرآن روی من تاثیر نگذاشته است. یا یک نفر خوانده و ما گوش کرده ایم ولی فرقی نکرده ایم. این عبارت ” اذا تلیت علیهم” بحث تلاوت را مطرح کرده و بحث از تفسیر و غیره نیست. می فرماید همین که تلاوت می شود ایمانشان اضافه می شود.

آخرین مورد اینکه ” و علی ربهم یتوکلون” مومنین کسانی هستند که به پروردگارشان توکل می کنند.این عبارت که به این شکل آمده” و علی ربهم یتوکلون ” و علی ربهم را مقدم بر یتوکلون کرده نکته ای دارد. در ادبیات عرب تقدم و تاخر معنی دارد. یک موقع می فرماید” یتوکلون علی الله” و یک موقع می فرماید ” و علی ربهم یتوکلون “. وقتی علی ربهم می آید تخصیص می خورد یعنی فقط به پروردگارت توکل کن. به هیچ کس دیگر توکل ندارد حتی به خودش. یک دوست بسیار باهوشی ما داریم دیشب زنگ زده بود می گفت من خیلی مستاصل شده ام و نمی دانم چه کنم. من گفتم به نظر من یکی از گیرهای شما این است که شما خیلی باهوش هستی و به هوش خودت خیلی اتکا می کنی و فکر میکنی که میتوانی یک جور گلیم خودت را از آب بکشی بیرون. شما از این حالت بیرون بیا ” و علی ربهم یتوکلون “. اتکا به استعداد خودت ، به حافظه خودت و به علم خودت نکن. هر چه انسان دارد باز هم باید به خدا توکل کند .

امیدواریم خداوند ما را از مومنان واقعی قرار دهد .