ویژگی‌های “بیانیه گام دوم انقلاب” و وظایف رسانه‌ها چیست؟
.
، “بیانیه “گام دوم انقلاب” امام خامنه‌ای به‌دلیل چند ویژگی مهم حائز اهمیت است که در ادامه به بیان آن ویژگی‌ها خواهم پرداخت.
ویژگی نخست اینکه این بیانیه دارای “جامعیت” است؛ چرا که هم به مشکلات، خطاها، سوءتدبیرها و بی‌تدبیری‌ها اشاره داشته است و هم به ظرفیت‌ها و امکانات وسیع و بی‌بدیلی که در کشور وجود دارد، اشاره کرده است که مهمترین سرمایه و ظرفیت نیز سرمایه انسانی است.
ویژگی دوم بیانیه “نگاه به آینده” است. در عین حال که این بیانیه نگاهی به گذشته و مشکلات دارد، چشم‌اندازی است که قله‌ها و مسیر رسیدن به قله‌ها را هم مشخص می‌سازد. این بیانیه راه‌های طی‌شده را یادآوری می‌کند تا امیدزدایی رسانه‌های غربی و کنش‌گران سیاسی معاند را خنثی کند. مقام معظم رهبری در این بیانیه یادآوری می‌کنند که قله و مقصد کجاست و امید هم می‌دهند که مسیر طی‌نشده را باید طی کرد تا به قله رسید.
ویژگی سوم این بیانیه “مخاطب قرار دادن جوانان” است، البته مخاطب آن تمامی مردم ایران و جهان، مسئولان قوای سه‌گانه و حتی دشمنان هستند، چراکه رهبری به دشمنان هشدار می‌دهد که با چه ملت و انقلابی روبه‌رو هستند، اما مخاطب اصلی جوانان و آینده‌سازان انقلاب اسلامی هستند.
جوانان می‌توانند موتور محرکه کشور در بخش‌های مختلف باشند که رهبر معظم انقلاب در این بیانیه حتی به جزئیاتی در خصوص اهمیت و نقش جوانان اشاره فرموده‌اند. ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب تصریح می‌کنند که نیمی از جمعیت کشور جوان هستند و حدود ۲۶ میلیون نفر، ۱۵ تا ۴۰ سال سن دارند و از این بین ۱۴ میلیون نفر دارای تحصیلات عالیه می‌باشند. این جوانان در فضای معنوی بعد از انقلاب اسلامی متولد شده‌اند و ظرفیت بسیار خوبی برای کشور می‌باشند که کشور با توجه به این جوانان می‌تواند مشکلات پیشِ‌روی خود را برطرف کند و از چالش‌ها، مخاطرات و بحران‌های احتمالی آتی عبور و آنان را مدیریت و تبدیل به فرصت کند.
این بیانیه مسئولیت مسئولان کشور در قوای مختلف نسبت به جوانان سنگین‌تر می‌کند و تکلیف آنان را مشخص می‌سازد تا در ساختار کشور تغییرات اساسی و تجدیدنظرهایی انجام بدهند تا از ظرفیت بی‌بدیل و منحصربه‌فرد جوانان تحصیل‌کرده، مؤمن و انقلابی در آغاز دهه پنجم انقلاب اسلامی استفاده شود.
ویژگی چهارم بیانیه، “تأکید بر مبانی و شعارهای انقلاب اسلامی” است. شعارهای انقلاب اسلامی، جهانی هستند و کهنه‌شدنی نیستند. شعارهای انقلاب مربوط به تمامی دوره‌ها بوده و مختص به یک دوره خاص نیست. شعارهای انقلاب اسلامی همان اهداف انقلاب اسلامی است که مسیر راه را به مسئولان کشور نشان می‌دهد و لازم است مسئولان در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها به این شعارها توجه ویژه داشته باشند.
ویژگی پنجم و ششم بیانیه، “یادآوری چشم‌اندازها و افق‌های انقلاب اسلامی” و “توجه به مطالبات مردم” است.
ویژگی هفتم این بیانیه “توجه به ارائه راهکارها” است. یکی از مشکلاتی که در سطوح مسئولان، نخبگان و رسانه‌ها وجود دارد و به مردم نیز تسری پیدا کرده این است که مشکلات، چالش‌ها و موانع گفته می‌شود، اما به راه‌حل‌ها و راهکارها اشاره نمی‌شود. وقتی که مشکلات و چالش‌ها برجسته شود و راهکاری برای حل آن مشکل‌ها ارائه نشود، امید در جامعه از بین می‌رود، این همان چیزی است که رسانه‌های غربی آن را دنبال می‌کنند و به‌صورت مستمر در بخش‌های مختلف خبری و… به آن می‌پردازند.
مقام معظم رهبری در این بیانیه، کنار یادآوری برخی از مشکلات و خطاها، راهکارهای حل مشکلات را بیان می‌کنند؛ این یعنی امید به آینده. مقام معظم رهبری عنوان می‌کنند که انقلاب اسلامی در افق خود برای سال‌های بعد و دهه‌های بعد راه‌حل دارد و مشکلات موجود را بدون راه‌حل نمی‌داند، بلکه معتقد است مشکلات و موانع با راهکار قابل حل است.
ویژگی هشتم بیانیه، “نگاه به جلو با توجه به تجربیات قبلی” است. مقام معظم رهبری به‌خوبی وضعیت آینده کشور و مسیرهایی را که باید طی شود و محورهایی که باید مورد تأکید قرار بگیرد، مشخص و معرفی کرده‌اند، همچنین به مشکلات و موانع در گذشته هم اشاره کرده‌اند و به‌صراحت بیان می‌کنند که با وجود مشکلات و تحریم‌ها، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی پابرجاست و موفقیت‌های بزرگی را به دست آورده است.
ویژگی نهم بیانیه، “انعطاف‌پذیری، منفعل نبودن و تأکید بر اصلاح خطاهای گذشته” است که در فرازهای مهمی بدان پرداخته شده است. اینکه یک نظام انعطاف‌پذیر باشد و متناسب با شرایط بتواند تحولات بیرونی خود را تنظیم بکند، خطاها را متوجه بشود و فعال باشد، موضوع مهمی است. یکی از آسیب‌هایی که مورد توجه مسئولان است، این است که انعطاف‌پذیری‌شان در برابر پدیده‌های بیرونی کم است و آمادگی لازم را ندارند. لازم است مسئولان در این رابطه آمادگی‌های لازم را کسب کنند و در برابر شرایط منفعل نباشند.
ویژگی دهم بیانیه، “پای‌بندی به اصول ضمن درک پدیده‌ها و موقعیت‌های نو” است. این ویژگی ارتباط نزدیکی با ویژگی نهم دارد.
ویژگی یازدهم بیانیه، “توجه به دفاع مقتدرانه” است. مقام معظم رهبری در این بیانیه اشاره کرده است که ما شروع‌کننده جنگی نبوده‌ایم اما اگر جنگی علیه ما آغاز شده، دفاع مقتدرانه‌ای داشته‌ایم.
نقش رسانه‌ها در تحقق گام دوم انقلاب
مقام معظم رهبری همواره و پیش از این بیانیه به اهمیت رسانه‌ها و فضای مجازی تأکید داشته‌اند. ایشان در تاریخ ۱۹ دی ۹۷ در دیدار مردم قم فرمودند: “جوانان با هوشمندی، فضای مجازی را به ابزاری برای زدن تودهنی به دشمنان تبدیل کنند".
عمده مخاطب مقام معظم رهبری جوانان هستند و این نکته فوق‌العاده مهمی است. ایشان در همان سخنان اشاره می‌کنند که “دشمن در تلاش است با شایعه‌سازی و تهمت‌پراکنی مردم را مضطرب کند و به جان یکدیگر بیندازد که البته نمی‌تواند، اما مردم باید با این شگردهای دشمن مقابله کنند".
مقام معظم رهبری به‌خوبی آرایش رسانه‌ای جدید را درک می‌کنند و نه‌تنها به رسانه‌های سنتی و قدیمی مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات آشنایی و توجه دارند، بلکه به رسانه‌های نوظهور، برنامه‌های تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی نیز توجه ویژه دارند و از جوانان که مخاطبان اصلی بیانیه هستند، می‌خواهند که از این ظرفیت استفاده کنند، مانع ناامید کردن مردم بشوند و تلاش رسانه‌ای دشمن را خنثی سازند.
برای محقق ساختن بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی باید از منظر و بستر رسانه‌ها استفاده کنیم. امکان ندارد در سرفصل‌های مختلف همچون “علم و پژوهش"، “معنویت و اخلاق"، “اقتصاد"، “عدالت و مبارزه با فساد"، “استقلال و آزادی"، “عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن” و “سبک زندگی” که رهبری در بیانیه بدان اشاره داشته‌اند، محقق سازیم، بدون اینکه از ابزارهای رسانه‌ای و فضای مجازی استفاده کنیم. اگر امروز شاهد فساد، تبعیض و فقر هستیم و اینکه در گذشته دچار خطاها و غفلت‌هایی شده‌ایم و از ظرفیت‌هایمان در حوزه‌های مختلف به‌خوبی استفاده نکرده‌ایم، به‌دلیل این است که رسانه‌ها رسالت خود را به‌خوبی انجام نداده‌اند و مسئولان را وادار به پاسخگویی نکرده‌اند.
گرچه عوامل مختلفی در رسیدن انقلاب اسلامی به قله‌ها نقش دارند، اما مهمترین و مقدم‌ترین عامل “رسانه‌ها” هستند. رسانه‌ها باید چشم و گوش مردم باشند و مسائل را به‌خوبی متوجه بشوند و به‌خوبی تبیین و اطلاع‌رسانی کنند، ضمن اینکه مشارکت مردم را برای تحقق بیانیه گام دوم فراهم سازند.
رسانه‌ها با توجه به نقش نظارتی که دارند، اگر مسئولان در بخشی در راستای گام دوم انقلاب، وظایف خود را به‌خوبی انجام ندادند، می‌توانند بر عملکرد آنان نظارت و مطالبه‌گری کنند. مردم و جوانان اکنون با استفاده از تکنولوژی‌های جدید و فضای مجازی این امکان را دارند تا هم بر فعالیت‌های مسئولان نظارت بکنند و هم اینکه پیشرفت‌های انقلاب و کشور را علی‌رغم تحریم‌ها واقع‌نمایی بکنند و جلوی تبلیغات مأیوس‌کننده دشمن را بگیرند.
مقام معظم رهبری به‌خوبی متوجه حجم و عمق تبلیغات رسانه‌های زنجیره‌ای معاند هستند و هم اینکه به ظرفیت جوانان در عرصه فضای مجازی آشنا هستند.
در پایان باید به ۲ نکته اشاره کنم؛ نکته نخست اینکه مقام معظم رهبری در این بیانیه به موضوع “امید” توجه ویژه‌ای داشتند، ضمن اینکه دیگران را از امید کاذب برحذر داشته‌اند. این در برابر راهبرد آشکار دشمنان یعنی ناامیدسازی مردم قرار دارد. دشمنان به‌دنبال این هستند که مردم را به این جمع‌بندی برسانند که نظام ناکارآمد است و به بن‌بست رسیده است.
در دهه فجر شاهد بودیم که رسانه‌های معاند همچون “بی‌بی‌سی” و “من و تو” در این رابطه، برنامه‌سازی کردند. گرچه برنامه‌های آنان حرفه‌ای بود، اما به‌لحاظ اخلاقی، قابل نقد و چالش است. در هیچ‌کدام از این برنامه‌ها عنوان نشد که نظام جمهوری اسلامی علی‌رغم تحریم‌ها، توطئه‌ها و مشکلات فراوان، ۴ دهه سپری کرد و همچنان سرپا ایستاده است که اگر این حجم فشارها بر کشور دیگری وارد می‌شد، بعید بود آن کشور بتواند سرپا بایستد.
نکته دیگر اینکه “گام دوم انقلاب” بیانیه‌ای است که اداره انقلاب را از نسل گذشته به نسل جدید و جوان کشور واگذار می‌کند. تحقق محورهای این بیانیه نیز منوط به این است که رسانه‌ها و مسئولان پیوست رسانه‌ای و اجرایی داشته باشند.
این بیانیه کاملاً شفاف است و هیچ نکته ابهامی ندارد، بنابراین نیاز به تفسیر نیست و باید مورد اجرا قرار بگیرد. جوانان باید اجراکننده و پیگیر اجرای آن باشند. رسانه‌ها در خصوص بیانیه گام دوم انقلاب پیوست رسانه‌ای داشته باشند و از مسئولان بخواهند که برای تحقق بیانیه، پیوست اجرایی داشته و پیگیر اجرای شدن آن باشند".
