امیرمؤمنان علی علیه السلام در چندین مورد خطر این آسیب را یادآور شده و همگان را به شدت از آن باز داشته است كه در این جا به برخی از آنها اشاره می كنیم.
الف) روزی حضرت در صفین سخنرانی می كرد. شخصی در حال سخنرانی، حضرت را ستود و درود فراوان به ایشان فرستاد. آن گاه امام پس از بیان این كه از پست ترین حالات زمامداران نزد صالحان این است كه گمان برند آنها دوستدار ستایشند، می فرماید:
قد كرهت ان یكون جال فی ظنكم انی احب الاطراء و استماع الثناء و لست بحمد الله كذلك؛ من خوش ندارم در خاطر شما بگذرد كه من ستایش را دوست دارم و خواهان شنیدن آنم. سپاس خدای را كه چنین نبودم.
در ادامه امام می فرماید:
فلاتثنوا علی بجمیل ثناء، لاخراجی نفسی الی الله و الیكم من التقیة فی حقوق لم افرغ من ادائها و فرائض لابد من امضائها. من از شما می خواهم كه مرا با سخنان زیبای خود مستایید (تا از عهده وظایفی كه نسبت به خدا و شما دارم بر آیم و حقوقی را كه مانده است بپردازم و واجباتی كه بر عهده من است و باید انجام گیرد را ادا كنم. با من آنگونه كه با پادشاهان سركش سخن می گویید حرف نزنید و با ظاهر سازی (تملق و چاپلوسی) با من رفتار نكنید.
می بینیم كه حضرت، تملق و چاپلوسی را مانع انجام یافتن صحیح وظایف رهبران و مدیران جامعه می داند، چرا كه آنان به خود مغرور می شوند و غرور و خودبینی مانع پرداختن صحیح به امور مردم و جامعه می گردد.
ب) حضرت در بیان اصول روابط اجتماعی رهبران و مدیران جامعه در نامه مالك اشتر می فرماید: «و الصق باهل الورع و الصدق، ثم رضهم علی الا یطروك فان كثرة الاطراء تحدث الزهو و تدنی من الغرة » ؛ تا می توانی به پرهیزكاران و راستگویان بپیوند و آنان را چنان پرورش ده كه تو را فراوان نستایند كه ستایش بی اندازه خود پسندی می آورد و انسان را به سركشی وا می دارد.
ج) امام در حكمت 347 می فرماید: «الثناء باكثر من الاستحقاق ملق؛ ستودن بیش از آنچه سزاوار است، نوعی تملق و چاپلوسی محسوب می گردد». همچنین حضرت در خطبه 216 نه فقط مردم را از مدح و ستایش رهبران و مدیران جامعه باز می دارد، بلكه آنان را ترغیب می كند كه به جای مدح و ستایش، انتقاد كنند و آنچه را حق می بینند آزادانه مطرح سازند و مسائلی كه برای اصلاح امور به نظر آنان می رسد گوشزد سازند تا در حكمرانی خطایی رخ ندهد (« فلاتكفوا عن مقاله بحق ام مشوره بعدل فانی لیست فی نفسی بفوق ان اخطی و لاآمن ذلك من فعلی…».)
از آن جا كه افراد چاپلوس و تملق گو واقعیت ها را از دید رهبران مستور می دارند و باعث تلبیس حق و باطل می گردند، « یا اهل الكتاب لم تلبسون الحق بالباطل و تكتمون الحق و انتم تعلمون » (آل عمران (3) آیه 71) در قرآن مجید مورد لعن ونفرین خدا و مردم قرار گرفته اند: «ان الذین یكتمون ما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بینا للناس فی الكتاب اولئك یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون».( بقره ،آیه 159).

صفحات: 1 · 2 · 3