معنا شناسی رزق

کلمه رزق در قرآن کریم گاهی در مادیات، گاهی در معنویات و گاهی در اعم از این دو استفاده شده؛ رزاقیت در قرآن در اصل به خداوند نسبت داده شده، اما به اعتبار ثانوی و از باب مهیا کردن اسباب مادی و وسایل ظاهری به سایر موجودات نیز نسبت داده شده است. رزق در معنای قرآنی و روایی، خود به هر چیز، اعم از مادی و معنوی اطلاق می‌شود که در طول حیات انسان و برای رسیدن به حیات طیبه از سوی خداوند به او اعطا می شود. این رزق برابر ظرفیت و قابلیت شخص بوده و اندازه مخصوصی دارد که از آن تجاور نمی‌کند و دسترسی به آن نیز از طریق اسباب و وسایط مادی ممکن است.

البته بیان این نکته ضروری است که منظور از رزق، درآمد یا ثروت نیست، کلمه رزق معنایی خاص دارد که نقش خداوند در آن بارز است، اما در کلمه درآمد، خود شخص دخالت دارد، در رسیدن رزق مقدر، فقر یا داشتن ثروت دخالت ندارد. همچنین رزق مقدر انسان، اندازه مخصوصی دارد که با تلاش معینی به دست می‌آید و اساساً به بیش از آن رزق اطلاق نمی شود، بنابراین درآمد بیش از اندازه مخصوص، هرچند در تقدیر الهی ثبت شده، رزق مقدر انسان نیست.