اكنون به برخي از آثار صلهي رحم در قالب احاديث نبوي و ائمّهي اطهار (عليهم السلام) اشاره ميكنيم.
1ـ3- آثار دنيايي صلهي ارحام
الف) طولاني شدن عمر
رسول خدا (صلي الله عليه و آله وسلم) می فرماید:
هر كس براي من يك چيز را ضمانت كند، من چهار چيز را براي او ضمانت ميكنم. صلهي رحم كند تا خداوند او را دوست بدارد؛ روزياش را توسعه دهد، عمرش را زياد و او را به بهشت موعود داخل كند. (مجلسی، 1403ق، ج74،باب3،ح16).
اميرمؤمنان علي (عليه السلام) نيز ميفرمايد:
صِلَةُ الرَّحِمِ فَإِنَّهَا مَثرَاةٌ فِي المَالِ وَ مَنسَأةٌ فِي الأجَلِ؛صلهي رحم[احسان و نيكويي به خويشان] است كه سبب افزايش مال و طول عمر ميشود.( نهجالبلاغه ،خطبه109).
همچنين از امام حسين (عليه السلام) نقل است كه: «هر كه دوست دارد مرگش به تأخير افتد صلهي رحم كند».(محمد ری شهری،1384ش، ج4،ص84).
در حديثي از امام رضا (عليه السلام) آمده است:
ما براي زياد شدن عمر، وسيله اي جز صلهي رحم نميشناسيم. صلهي رحم به اندازهاي در زياد شدن عمر مؤثّر است كه شخصي كه از عمرش سه سال مانده است خداوند به سبب صلهي رحم سي سال به عمرش ميافزايد كه مجموعاً سي و سه سال ميشود و كسي كه از عمرش سي و سه سال باقيمانده است خداوند به سبب قطع رحم سي سال از عمرش بر ميدارد و آن را به سه سال كاهش ميدهد. (کلینی، 1407ق، ج2،ص152،ح17).
در روايت ديگري آمده است كه امام باقر يا امام صادق (عليهما السلام) (ترديد از راوي است) به شخصي به نام مُيَسِّر فرمود: اي ميسّر گمان ميكنم(تو) به خويشان خود نيكي ميكني؟ عرض كرد: آري، من در نوجواني در بازار براي كسي كار ميكردم و تنها دو درهم مزد ميگرفتم. يك درهم را به عمه و درهم ديگر را به خالهام ميدادم. آنگاه امام فرمود: به خدا سوگند دو بار مرگت نزديك شد، ولي به دليل اين صلهي رحم به تأخير افتاد. (مجلسی، 1403ق، ج71،ص100).
از پيامبراكرم صلي الله عليه و آله وسلم نقل است كه فرمود:
مَن سَرَّهُ اَن يَمُدَّ اللهُ فِي عُمرِهِ…فَليَصِل رَحِمَه؛هر كس خوش دارد خدا عمر او را طولاني گرداند بايد با ارحام ارتباط برقرار كند.(کلینی، 1407ق، ج2،ص156).
ب) برخورداري از حمايت خويشاوندان
امام علي (عليه السلام) با سفارش كردن به گراميداشت خويشاوندان و تشبيه آنها به بالهاي پرواز آدمي فرموده است:
خويشانت را گرامي دار كه بالهاي تواند و به نيروي آنان پرواز تواني كرد. رحم هم ريشه است كه بدان باز ميگردي و هم دستت كه با آن ميتواني به دشمن يورش بري. (نهجالبلاغه،نامهي31).
ايشان در كلامي ديگر ميفرمايد:
اي مردم! بي گمان هيچكس ـ هر چند كه مال و دارايي فراوان داشته باشد ـ از دفاع و حمايت خويشاوندان خود ـ بينياز نباشد؛ زيرا خويشان در پشتيباني و پر كردن شكافهاي زندگي به هنگام فرود آمدن بلا و حادثهاي كوشاتر از هر كس ديگري باشند كه به او دلبستگي بيشتري دارند. (همان،خطبه22).
و در حديثي ديگر آن امام فرمود:
به خويشان خود اكرام كن. بردباران ايشان را تعظيم كن و در مقابل بي خردان آنها بردباري نشان ده و بر گرفتاران آنها آسان گير؛ زيرا آنها بهترين حاميان تو هنگام سختيها و آسودگيها خواهند بود. (تمیمی آمدی، 1410ق، ج2،ح2458).
ج)افزوني ثروت و رفع فقر
به امام صادق (عليه السلام) عرض کرد: كه فلان خانواده به يكديگر خوب ميرسند و در حقّ يكديگر صله ميكنند و از احسان و نيكويي در حقّ هم دريغ نميكنند. امام فرمود: در اين صورت آنان رشد خواهند كرد و ثروت و داراييشان افزون خواهد شد، مگر آنكه ميانشان به هم بخورد و روابطشان تيره شود كه حتماً اوضاعشان آشفته خواهد شد. (مجلسی، 1403ق، ج74،ص102).
امام سجاد (عليه السلام) از رسول اكرم (صلي الله عليه و آله وسلم) نقل ميكند:
مَن سَرَّهُ… وَ أن يَبسُطَ لَهُ فِي رِزقِهِ فَليَصِل رَحِمَهُ؛هر كس كه خوش دارد خدا روزياش را توسعه دهد بايد صلهي رحم كند. (کلینی، 1407ق، ج2،ص156،ح29).
در حديث ديگري فرمود:
صِلَةُ الرَّحِمِ تَزيدُ فِي العُمرِ وَ تَنفي الفَقر؛ صلهي رحم عمر را زياد ميكند و فقر و پريشاني را از ميان ميبرد.(مجلسی، 1403ق، ج71،ص88).
همچنين ايشان از قول پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم فرمود:
مَن اَحَبَّ اَن يُوَسَّعَ لَهُ فِي رِزقِهِ وَ يُنسَيءَ لَهُ فِي اَجَلِهِ فَليَصِل رَحِمَهُ؛كسي كه دوست دارد روزياش گسترده شود و اجلش به تأخير بيفتد، بايد صلهي رحم كند. (طبرسی، 1385ق،ص 166).
د) پاك شدن اعمال
يكي ديگر از آثار صلهي رحم پاك شدن اعمال از گناه و ناخالصي است، امام باقر (عليه السلام) در اينباره ميفرمايد:
صِلَةُ الأرحَامِ تُزَكِّي الأعمَالَ وَ تَدفَعُ البَلوَي وَ تُنمِي الأموَالَ وَ تُنسِئُ لَهُ فِي عُمُرِهِ وَ تُوَسِّعُ فِي رِزقِهِ وَ تُحَبِّبُ فِي أهلِ بَيتِهِ فَليَتَّقِ اللهَ وَ ليَصِل رَحِمَهُ؛ صلهي ارحام اعمال را پاك ميكند و بلا را دور ميسازد و اموال را بركت ميدهد و عمر را دراز ميكند و روزي را وسعت ميبخشد و انسان را ميان خانواده و بستگانش محبوب ميسازد. پس بايد از خدا پروا كرد و صلهي رحم به جا آورد.(کلینی، 1407ق، ج2،ص152،ح13).
از امام صادق (عليه السلام) نيز در اينباره نقل است:
اِنَّ صِلَةَ الرَّحِم تُزَكِّي الاَعمالَ وَ تُنمِي الاَموالَ وَ تُيَسِّرُ الحِسابَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَ تَزيدُ فِي العُمرِ؛
صلهي رحم، اعمال را پاك، اموال را افزون، حسابرسي قيامت را آسان، بلاها را دفع و عمر را زياد ميكند.(مجلسی، 1403ق، ج74،باب3،ح49).
هـ) پالايش روح
يكي ديگر از آثار صلهي رحم پالايش روح است. امام صادق (عليه السلام) ميفرمايد:
صِلَةُ الاَرحامِ…تُطَيِّبُ النَّفسَ وَ تَزِيدُ فِي الرِّزقِ وَ تُنسِئُ فِي الأجَلِ؛ صلهي رحم…دل را پاكيزه و روزي را افزون و اجل را به تأخير مياندازد. ؛(کلینی، 1407ق، ج2،ص150و151).
و) دور شدن بلا
صلهي رحم بلاي حتمي را از انسان دور ميگرداند. امام باقر (عليه السلام) در اين زمينه ميفرمايد:
صِلَةُ الأرحَامِ تُزَكِّي الأعمَالَ وَ تَدفَعُ البَلوَي؛
پيوند با خويشاوندان سبب پاك شدن اعمال و دور شدن بلا از انسان ميشود.(همان،ص 152).
و امام صادق (عليه السلام) نيز ميفرمايد:
اِنَّ صِلَةَ الرَّحمِ…وَ تَدفَعُ البَلوي؛
نيكي به خويشاوندان و صلهي رحم با آنان…بلا را دور ميسازد.(همان).
ز) خوش خلقي
امام صادق (عليه السلام) ميفرمايد:
صِلَةُ الاَرحامِ مُحَسِّنُ الخُلقِ وَ تُسَمَّحُ الكَفَّ؛
صلهي رحم،خُلق را نيكو و دست را سخاوتمند ميسازد. (مجلسی، 1403ق، ج74،باب3،ح74).
ح)آرامش رواني و سلامت بدن
امروز با ترك سنّت حسنهي صلهي رحم آرامش از زندگيها رخت بربسته است و برخي از افراد به دليل ارتباط نداشتن با خويشاوندان دچار افسردگي شدهاند. اسلام درمان اين درد را با سفارش به ديدار خويشاوندان و دلجويي و رفع گرفتاري از آنها حتّي با يك سلام و احوالپرسي كوتاه به آساني رفع و برطرف ميگرداند.
پيامبراكرم (صلي الله عليه و آله وسلم) در كلامي گهربار ميفرمايد: كسي كه تأخير در اجل و سلامتي در بدن را دوست دارد با خويشاوندان خود ارتباط داشته باشد و امام صادق (عليه السلام) نيز خطاب به محمّدبن ابي فاطمه فرمود:
نيكي كنيد و صلهي رحم به جا آوريد كه همهي امور شما را در طريق درست سامان خواهد داد[به سلامتي بدن خواهيد رسيد]. (مجلسی، 1403ق، ج74،باب17،ح10).
ط)افزايش محبّت ميان خويشاوندان
رسول اكرم صلي الله عليه و آله وسلم در حديثي فرمود: صلهي رحم سبب زياد شدن مال و ايجاد محبّت ميان خويشان ميشود (همان، ج74،باب3،ح58). و امام اميرالمؤمنين علي عليه السلام نيز فرمودند:
اِنَّ الرَّحِمَ اِذا تَماسَّت تَعاطَفَت؛
خويشاوندان وقتي با يكديگر ارتباط برقرار كنند عطوفت آنها به هم بيشتر ميشود. (تمیمی آمدی، 1410ق، ج2،ح3394).
ي) راه تقرّب به درگاه الهي
امام صادق (عليه السلام) فرمود: با نيكوكاري و صلهي رحم به خداوند تقرّب جوييد (مجلسی، 1403ق، ج74،باب30،ح6)،و در كلامي ديگر فرمود:
براي شما سزاوار است با نيكي كردن، روزهداري، اقامهي نماز و صلهي رحم و پيوند با دوستان به خداوند تقرّب جوييد. به درستي كه پيامبران الهي هنگام انتخاب جانشين براي خود، اينگونه عمل و به اين امور امر ميكردند. (شیخ حر عاملی، 1409ق، ج7،باب14،ح9).
ك) نيكو جان دادن
امام سجاد (عليه السلام) خطاب به ابن حمزه فرمود:
اگر دوست داري كه خداوند مرگ تو را نيكو مقرّر كند و گناه تو را در روز قيامت ببخشد، نيكي كن و در خفا صدقه بده و صلهي رحم به جا آر. (همان،ج96،باب16،ح37).
امام صادق (عليه السلام) نيز در اينباره فرمود:
كسي كه دوست دارد خداي متعال سختيهاي مرگ را بر او آسان سازد، نسبت به خويشان و نزديكان و پدر و مادر نيكوكار باشد. اگر چنين بود، خداي متعال سختيهاي مرگ را بر او آسان ميكند.
ل) رونق زندگي
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله وسلم) فرمود:
اِنَّ الصَّدَقَةَ وَ صِلَةَ الرَّحِمِ تَعمُرانِ الدِّيارِ وَ تَزيدانِ فِي الاَعمار؛
صدقه و صلهي رحم، سرزمينها را آباد و عمرها را زياد ميكند.(مجلسی،1403ق، ج96،باب14،ح55).
حضرت علي (عليه السلام) از رسول اكرم (صلي الله عليه و آله وسلم) نقل ميكند:
صلهي رحم آبادي سرزمين را موجب ميشود، هر چند سكنهي آن از نيكان نباشند. (همان،ج74،باب3،ح21).
م) افزايش جمعيّت
در خطبهي حضرت زهرا (سلام الله عليها) آمده است:
فَرَضَ اللهُ صِلَةَ الاَرحامِ مَنماةً لِلعَدَدِ؛خداوند صلهي رحم را براي زياد شدن نفوس واجب كرده است. (همان،ح23)
حضرت علي عليه السلام ميفرمايد:
صِلَةُ الرَّحِمِ تُنمِي العَدَدِ وَ تُوجِبُ السُّودَدَ؛پيوند با خويشان جمعيّت را زياد ميكند و موجب مهتري و سيادت ميشود. (تمیمی آمدی، 1410ق، ج4،ح4،ص588).
ن)مصونيّت از گناه
امام صادق (عليه السلام) فرمود:
صلهي رحم و نيكي به خويشان، حسابرسي را آسان ميكند و انسان را از گناه مصون ميسازد. پس با ارحام خود صلهي رحم و به برادرانتان نيكي كنيد؛ اگرچه به سلام و جواب سلام باشد. (مجلسی، 1403ق، ج75،باب23،ح159).
امام علي (عليه السلام) در نامه به عبدالله بن عباس و در حمايت از قبيلهي بني تميم در مدح صلهي ارحام و نكوهش قطع صله فرمود:
وَ إِنَّ لَهُم بِنَا رَحِماً مَاسَّةً وَ قَرَابَةً خَاصَّةً نَحنُ مَأجُورُونَ عَلَي صِلَتِهَا وَ مَأزُورُونَ عَلَي قَطِيعَتِهَا؛
ايشان را با ما خويشاوندي ويژه و پيوندي ناگسستني است كه پاسداري از آن موجب پاداش است و گسستن از آن بار سنگيني از گناه دارد.(نهجالبلاغه،نامهي18).
[دوشنبه 1394-04-22] [ 09:40:00 ق.ظ ]
|