کسانی که دچار پوکی استخوان میشوند

هر كسی ممكن است دچار پوكی استخوان شود، اما بعضی افراد نسبت به دیگران بیشتر در خطر ابتلاء به این بیماری هستند. در هر شخصی، بروز پوكی استخوان بستگی به عوامل مثل سن، جنس و نژاد دارد.یك خانم سالخورده نسبت به یك مرد جوان بیشتر در خطر ابتلاء به پوكی استخوان است.یك سیاه پوست آفریقایی نسبت به یك آسیایی یا اروپایی كمتر در خطر ابتلاء به این بیماری است. عوامل ژنتیكی و وراثتی در تعیین حداكثر توده استخوانی موثر هستند و همچنین ممكن است در سرعت از دست دادن استخوان به علت افزایش سن هم نقش داشته باشند. بالاخره اینكه، در بعضی از موارد،‌از دست دادن استخوان به علت ابتلاء به یك بیماری، مصرف بعضی داروها و بعضی از عادتها ایجاد شود.
عوامل ژنتیكی:
از آنجائیكه پوكی استخوان بسیار شایع میباشد، بسیاری از افراد، اثرات این بیماری را در یك یا چند نفر از خویشانوندان خود می‌بینند و نگران این هستند كه آنها هم ممكن است این بیماری را به ارث ببرند. پوكی استخوان، مشكلی است كه در نتیجه افزایش سن ایجاد میشود، اما بعضی از افراد را بیشتر از سایرین مبتلا می‌سازد. هیچ تردیدی وجود ندارد كه عوامل ژنتیكی در ایجاد این بیماری دخیل هستند. اما این عوامل در ایجاد این بیماری زیاد قوی نیستند. میزان حداكثر توده استخوانی بطور عمده‌ای تحت تاثیر عوامل ژنتیكی هستند، اما در سالهای بعد، سایر عوامل اهمیت بیشتر پیدا می‌كنند و ممكن است در نهایت در ایجاد یا عدم ایجاد پوكی استخوان تعیین كننده باشند.
با این وجود، خطر ابتلاء به پوكی استخوان در افرادی كه از نظر ژنتیكی دارای اسكلت بندی كوچكتری هستند بیشتر است. همچنین نشان داده شده است كه خانمهایی كه مادرانشان در سنین پیری دچار شكستگی گردن استخوان ران شده‌اند، دو برابر سایر افراد سالم احتمال شكستگی گردن استخوان ران در آینده را خواهند داشت.
عوامل خطر قوی:
بعضی از بیماریها ود رمانهای آنها باعث افزایش خطر ابتلا به پوكی استخوان میشوند. این موارد شامل: یائسگی زودهنگام در سنین پایین‌تر، فقدان پریودهای ماهانه، سابقه قبلی شكستگی استخوان، درمان با داروهای استروئیدی (كورتون‌دار) و ابتلاء به بیماریهایی مثل اختلالات تیروئید و سرطانها هستند.
عوامل خطر مهم در ایجاد پوكی:
- یائسگی زودهنگام
- آمنوره (فقدان قاعدگی)
- درمان با استروئید (كورتن)
- سابقه قبلی شكستگی استخوان
- بیماری تیروئید
- سرطان
- بعضی از انواع بیماریهای مزمن كبدی، گوارشی و كلیوی
یائسگی زودهنگام:
یائسگی به زمانی گفته میشود كه پریودهای ماهانه یك خانم متوقف میشود كه معمولاً در سنین حدود ۵۰ سالگی این امر اتفاق می‌افتد. با این حال از سن ۴۵ سالگی به بعد هم ممكن است یائسگی روی دهد كه طبیعی تلقی میشود. اگر یاسئگی قبل از این سن رخ دهد خواه به علت طبیعی یا در نتیجه برداشتن تخمدانها، رادیوتراپی یا شیمی درمانی برای سرطانها، به این یاسئگی زودهنگام گفته میشود.
خانمهایی كه یائسگی زودهنگام دارند یا كسانی كه به هر علتی دچار كمبود استروژن هستند در خطر زیادی برای ابتلاء به پوكی استخوان هستند.
آمنوره:
آمنوره یا فقدان پریودهای ماهانه قبل از یائسگی ممكن است به دلایل مختلفی ایجاد گردد. این وضعیت در خانمهای مبتلا به آنوركسیا نرووزا یا بی‌اشتهایی عصبی و نیز در خانمهای لاغری كه تمرینات ورزشی شدید می‌كنند مثل ورزشكاران حرفه‌ای یا ژیمناستها بسیار شایع میباشد. همچنین در خانمهایی كه دچار بیماریهای مزمنی مثل بیماری كبدی یا التهاب روده‌ها هستند، آمنوره دیده میشود. در آمنوره، هورمون جنسی استروژن كاهش می‌یابد كه عامل خطر مهمی برای بروز پوكی استخوان است.
استروئید درمانی:
استروئید یا كورتون درمانی معمولاً به صورت مصرف قرصهای پردنیزولون در بسیاری از بیماریها تجویز می‌گردد كه این بیماری شامل بیماریهای روماتیسمی، بیماریهای ریوی، التهاب روده‌ها و بعضی از انواع سرطانها هستند. متأسفانه با وجود اینكه داروهای استروئیدی (كورتون‌دار) در درمان این بیماریها بسیار موثر هستند، اما آنها ممكن است باعث از دست دادن سریع استخوان و ایجاد پوكی استخوان گردند. هنوز كاملاً مشخص نشده كه مصرف چه مقدار از پردنیزولون می‌تواند باعث این وضعیت شود اما اعتقاد بر این است كه مصرف روزانه ۵ میلیگرم یا كمتر احتمال كمی دارد كه ایجاد پوكی استخوان كند. بطور كلی، هر چه مقدار مصرف این دارو بیشتر باشد، احتمال بروز پوكی استخوان هم بیشتر میشود. كسانی كه به مدت طولانی از داروهای استروئیدی استفاده می‌كنند نیز در معرض خطر زیادی در ابتلاء به این بیماری هستند. اما مصرف كوتاه مدت این داروها باعث ایجاد اثرات مضری در ایجاد پوكی استخوان نیستند. كرمها و پمادهای كورتون‌دار مثل بتامتازون، هیدروكورتیزون و تریاسمینولون و نیز تزریق داخل مفصلی كورتون مثلاً به مفصل زانو یا شانه باعث پوكی استخوان نمی‌گردند. استنشاق اسپری‌های كورتون‌دار مثل بكلومتازون كه در بیماری آسم بكار می‌رود ممكن است اثرات كمی بر روی استخوان داشته باشد، ام احتمال كمی وجود دارد كه باعث بروز مشكلات جدی شود مگر اینكه به مدت طولانی برای چند سال و به مقدار زیاد استفاده گردد.
بیماریهای تیروئید:
پركاری تیروئید اگر به اندازه كافی درمان نشود، می‌تـواند منجر به از دست دادن استخوان در نتیجه پوكی استخوان شود. همچنین در موارد كم كاری تیروئید، اگر به میزان بیش از اندازه‌ای از هورمون تیروئید استفاده شود، همین اثر ممكن است ایجاد شود، بنابراین خانمهایی كه از قرصهای تیروئید استفاده می‌كنند باید با انجام آزمایشهای منظم خون، از میزان هورمون تیروئید خونشان با خبر باشند.
سابقه قبلی شكستگی استخوان:
افرادی كه تاكنون دچار یك یا چند شكستگی استخوان بر اثر پوكی استخوان شده‌اند، احتمال زیادی دارد كه در آینده نیز به شكستگی‌های دیگری مبتلا شوند. دلیل این وضعیت روشن نیست، اما ممكن است به علت ساختمان شكننده استخوان آنها باشد. این امر به ویژه در خانمهایی صدق می‌كند كه دچار یك یا چند شكستگی در مهره‌های ستون فقراتشان شده‌اند، خطر ایجاد شكستگی های بعدی در این خانمها حدود هفت برابر دیگران می‌باشد. بنابراین تمام خانمهایی كه سابقه شكستگی به خصوص در مچ دست یا ستون فقرات دارند، باید از احتمال ایجاد شكستگی‌های بعدی در آینده با خبر باشند.
سایر بیماریها:
چندین بیماری دیگر نیز وجود دارند كه می‌توانند ایجاد پوكی استخوان كنند. این بیماریهای شامل بیماری كبدی مزمن، نارسایی كلیه‌ها و التهاب روده‌ها می‌باشند.