نکاتی کلیدی برای تربیت فرزند از کتاب معراج السعاده / غیرت در اولاد و تربیت آن (2)

پس به او بیاموزی … در برابر مردم خمیازه نکشد ، پا بر روی پا نیفکند و دست بر زیر “زنخدان ” ننهد ، به هر طرف ننگرد . سر برهنه نسازد و با همنشینان تواضع و فروتنی کند و گشاده رویی . خوش کلامی را شعار خود سازد و اطاعت بزرگتر را کند و تعظیم ایشان را به جا آورد و در حضور ایشان بازی نکند . و وی را منع کنی از پرگویی و دروغ و قسم خوردن - اگر چه راست باشد - و فحش و دشنام و لغو و غیبت و بسیار خندیدن ، استهزا کردن و زیاد مزاح کردن و تیز به مردم نگریستن و ابتدا به سخن کردن .
و او را عادت داده به راستگویی و با فکر سخن گفتن و گوش دادن به کسی که با او تکلم می کند و برخاستن در پیش پای بزرگتر از خود و به دو زانو نشستن و جای دادن . و وقار و سکینه و خودداری در جمیع حرکات را به وی بیاموز و باید او را از همنشین بد ، نهایت محافظت کنی که اصل ادب همین است . و بترسانی او را از این که از اطفال یا مردان چیزی بگیرد . و به وی بفهمانی که بزرگی در عطا و بخشش است و در گرفتن ، خاری و ذلت است و دأب سگان است که دُم خود را در انتظار لقمه ای می جنبانند و تملق و چاپلوسی می کنند.
بایستی او را به معلمی متدین دانا داد که به وی قرۀن بیاموزد و حکایات نیکان را به او بخواند و او را از سخنان لغو منع کند . و باید به او تعلیم کنی که چون معلم وی را زد ، صبر و تحمل کند و متوسل به این و آن نشود ؛ و به او بگویی که این طریقه شجاعان و مردان است و در آن وقت چون زنان و بندگان فریاد و فغان نکند . و سزاوار آن است که چون از مکتب فارغ شد ، او را اذن دهی که مشغول بازی و تفرج گردد ، تا دل او نمیرد و پژمرده نشود….
( معراج السعاده ، ملا احمد نراقی، ص218)