نقش اسلام در تربیت خانواده و فرزندان

 

اهمیت تعلیم وتربیت خانواده و فرزندان گرچه ازبدو تاریخ اسلام مورد توجه قرار گرفته است، اما در این عصر پراز خطر، فساد و بی بندباری اهمیت بسزائی دارد.

اگر نظری به قرآن وحدیث داشته باشیم در بسیاری از آیات واحادیث به همین موضوع اشاره شده است، ازآن جمله می توان به این آیه وحدیث اشاره کرد: «یاایهاالذین آمنوا قوا انفسکم واهلیکم نارا» ای مومنان! خود و خانواده ی خویش را از آتش جهنم نجات داده و برکنار دارید. «الا کلکم راع وکلکم مسول عن رعیته» هر یکی ازشما نسبت به افرادی خانواده خویش وظیفه دارد و مسئول است.

غفلت از تربیت اسلامی  فرزندان سبب عذاب می شود:

امام غزالی (رح) می فرماید: کودک امانتی است در دست پدر و مادرش و قلب او صاف و خالی از هر گونه مفاسد است، لذا گرایش پذیرفتن هر آنچه بسوی آن کشیده شود را دارد.

پس اگر به طرف خیر و نیکی راهنمائی شود مسلّماً آن عادت را به خود جذب می کند و پرورش می یابد و در نتیجه خود آن کودک و والدین او در دنیا و آخرت خوشبخت خواهند شد.

و اگر به طرف شرّ و تباهی راهنمائی شود و مانند حیوانات رها شود قطعاً حیوان صفت و منحرف به بار می آید.

به طور قطع اگر و الدین در امانت الهی خیانت کنند گناه کار شمرده می شوند، و به قول یکی از بزرگان: بزرگترین عذاب در آخرت متوجه کسی می شود که از تربیت فرزندان خود غفلت کند.

پیامبر اسلام (ص) فرموده است: هر کودکی بر فطرت اسلام متولد می شود و این پدر و مادرش هستند که او را یهودی و یانصرانی و یا مجوسی می گردانند.

تربیت ازچه زمانی آغاز گردد :

دین مقدس اسلام به ما تعلیم می دهد که قبل ازتولد فرزند به فکر تربیت واصلاح آن باشیم، در حدیث شریف آمده که هرگاه والدین با هم نزدیک می شوند، این دعا رابخوانند:  «اللهم جنبنا الشیطان» (بارالها شیطان را از ما دور بگردان.).

احکام متعلق به نوزاد:

هرگاه فرزند به دنیا آمد پسر باشد و یا دختر، برای اقارب و نزدیکان او مناسب است که تبریک و تهنیت گویند و برایش دعای خیر نمایند.

این گونه نباشد که اگر نوزاد دختر باشد ناراحتی و خشم در چهره والدین هویدا شود، همان گونه که در زمان جاهلیت این عادت رواج داشت، چنانچه خداوند (ج) در  این مورد می فرماید: «واذا بُشر احدهم بالانثی ظل وجهه مسودا و هو کظیم» هنگامی که به یکی از آنان مژده تولد دختر داده شود، چهره اش سیاه می گردد و مملو ازخشم واندوه می شود.

از جمله احکام نوزاد اذان گفتن در گوش راست و اقامه در گوش چپ او می باشد که این عمل مستحب است و سبب نور در قلب کودک می گردد.

و هم چنان یکی دیگر از احکام انتخاب نام نیک برای نوزاد است که بعضی از علما فرموده اند که همان روز اول نام گذاشته شود، و بعضی فرموده اند روز هفتم نام گذاری شود، رسول اکرم (ص) فرمودند: نام های خوبی برای فرزندان خود بگذارید همانند نام های انبیا و بهترین اسامی نزد خداوند (ج) عبدالله و عبدالرحمن و امثال این ها می باشد.

تغییر نام های نامناسب :

متاسفانه در جوامع امروزی با نام هایی مواجه می شویم که از دایره اسلام خارج و بوی شرک از آن ترشّح می کند.  والدین محترم می توانند این چنین اسماء نامناسب را تغییر دهند، رسول اکرم (ص) نیز چنین عملی را انجام داده و بسیاری از اسماء جاهلیت را عوض کرده اند.

تربیت ایمانی و عملی:

همین که کودک لب به سخن گشود والدین موظف اند که به تربیت عملی او اقدام نمایند، و اولین چیزی که باید به کودک آموخته شود، کلمه طیبه است.

ولی متاسفانه در بعضی از مناطق همین که لب به سخن گشود حرف های بد و نامناسب رابه او آموزش می دهند، همچنان وقتی که فرزند به سن هفت سالگی رسید باید او را برای اقامۀ نماز راهنمائی کنند و هنگامی که ده ساله شد برای ادا نکردن نماز او را مجازات و تنبیه کنند.

امام غزالی (رح) می فرماید: به کودک قرآن و احادیث رسول اکرم (ص) و بعضی از احکام دینی تعلیم داده شود.

تربیت و اخلاق کودک :

والدین محترم باید از همان روزهای نخست کودک را ادب و اخلاق تعلیم دهند و سعی کنند که او را از اخلاق و عادت های رذیله برحذر دارند. مانند: دروغ، دزدی، فحش و بدگوئی، بی بندباری و ویل گردی؛ زیرا هر یک از این عادتها موجب می شود که کودک در آینده بداخلاق و بی بندبار به بارآید و موجب نگرانی خانواده شود.

این نکته نیز قابل ذکر است که والدین محترم مواظب فرزندان خود باشند که با چه کسی دوست می شوند، و با چه کسی همنشینی دارند، زیرا همنشین در انسان تاثیر بسزائی دارد، ضرب المثل مشهوری است که می گویند: با ماه نشینی ماه شوی، با دیگ نشینی سیاه شوی.
با این گفتار مختصر امید است که والدین محترم و خانواده های عزیز تجدید نظری در  روش تربیت فرزندان خویش بنمایند، تا اینکه مایۀ افتخار و سربلندی والدین در دنیا و آخرت باشند.