ابن فارس (395 م) در معناي کريم مي نويسد: کريم يا به مفهوم شرافت نفساني و يا به معناي شرافت اخلاقي است و کريم که از اسماء الهي است به معنا بخشاينده ي گناهان بندگان است.
در کتاب العين نيز «الکرم شرف الرجل،بزرگواري مرد معنا شده است.
راغب اصفهاني (502 م) درباره کرم مي نويسد:
کرم درمقام توصيف انسان به معناي خوي و کردار ستوده است که بالفعل ازاو ظاهر گردد و جز بر محاسن (نيک هاي) بزرگ اطلاق نمي شود.
کريم اسمي است براي چيزي يا کسي که همه اوصاف ستودني و محمود را درخود جمع داشته باشد. و متضاد با لئيم است و اين صفت دراصل برانسان ها اطلاق مي شود، اما در توصيف اسب و شتر و درخت نيز به کار مي رود.
صاحب النهايه في غريب الحديث و الأثر نيز دربيان معناي کرامت،کريم را در بردارنده ي همه انواع خير و نيکي و شرف و فضيلت ها معنا نموده و مي گويد کريم کسي است که خويشتن خويش را از آلودگي به هرآنچه که مخالفت و عصيان در برابر پروردگار است،منزه و دور مي دارد.
درقاموس قرآن نيز کرامت در لغت به معناي بزرگواري و شرافت،بخشندگي و سخاوت ارزشمند بودن و عزيز بودن و ماند آن مي باشد.
مي توان از مجموع معاني ذکرشده به دست آورد که اکثر لغت شناسان،کرامت را به معناي شرافت، بزرگواري و در مقابل دنائت و پستي آورده اند، که معناي حقيقي آن بزرگ منشي و بزرگواري و شرافت بوده و معاني ديگر از مصاديق اين معناي اصلي مي- باشند.
آيت الله جوادي آملي نيز دربيان معناي کرامت انسان مي نويسد:
کرامت همان نزاهت از پستي و فرومايگي است. کريم غير از کبير و عظيم است. کريم معنايي دارد که شايد در فارسي معادل بسيط نداشته باشد لذا اگر ما خواسته باشيم کلمه کريم را به فارسي ترجمه کنيم بايد چند کلمه را کنار هم بگذاريم تا معناي کريم روشن شود: روح بزرگوار و منزه از هر پستي را کريم مي گويند…»
اگر چه واژه ي کرامت در مواردي استعمال شده است که اشاره به معناي کرامت در انسان دارد، اما در قرآن کريم، در موارد ديگر نيز به کار رفته است.
بسياري از لغت شناسان،کرامت را در مقابل واژه ي لئامت آورده اند و اين حيثيت تقابل، نشان از آن دارد که مفهوم علو و شرافت در آيينه معناي کرامت جلوه خاصي دارد و با انديشه در خصوصيت معناي لئامت، مي توان به شاخصه هاي معناي کرامت دست يافت و کريمان را از انسان هاي لئيم متمايز کرد.
از راه هاي ديگر شناخت دقيق معناي واژه اي، مرزشناسي لغوي مفهوم مورد نظر با واژگان به ظاهر مترادف و هم معناست؛ بنابراين مي توان در مقايسه بار معنايي شرافت، عظمت، عزت و حسن با واژه ي کرامت، شمول بيشتر و ويژگي هاي مفهومي خاصي دراين واژه مشاهده کرد که در ساير واژه ها ی مترادف آن وجود ندارد.