زیارت‌نامه اربعین از سوی کدام امام معصوم(ع) بیان شده است؟ و چه محتوایی دارد؟

- زیارتنامه اربعین از امام صادق(ع) در کتاب «تهذیب» شیخ طوسی ـ یکی از کتب اربعه شیعه ـ نقل شده که بسیار مطلوب است به سفارش امام صادق(ع) در قبل از ظهر روز اربعین جامع عمل بپوشانیم، صادق آل محمد در زیارت اربعین در وصف امام حسین(ع) صحبت می‌کنند، در واقع زیارت‌نامه اربعین ترسیم عاشورا و کربلا و حسین‌شناسی است، گام نخست زیارت‌نامه اربعین امام‌شناسی است، 60 صفت از امام حسین(ع) در این زیارت‌نامه آمده است، در زیارت‌نامه اربعین انسان محورهای متنوع و متعدد زندگی امام حسین(ع) را می‌فهمد، یعنی انصافاً امام صادق(ع) خیلی زیبا ثارالله(ع) را معرفی می‌کنند.

اصل مهم زیارت‌ اربعین این است که امام حسین(ع) را مواریث انبیا معرفی می‌کند؛ یعنی عصاره نبوت همه انبیا، امام حسین(ع) است
اصل مهم زیارت‌ اربعین این است که امام حسین(ع) را مواریث انبیا معرفی می‌کند: «وَ أَعْطَیْتَهُ مَوَارِیثَ الْأَنْبِیَاءِ»؛ هر آنچه به همه انبیا داده شده است به اباعبدالله الحسین(ع) داده شد، یعنی عصاره نبوت همه انبیا، امام حسین(ع) است، ولی خدا، حبیب خدا، خلیل خدا، یعنی همه اوصافی که برای انبیاء ذکر شده است، همه در زیارت اربعین نسبت به اباعبدالله الحسین(ع) آمده است، به طوری که در وصف پیامبر(ص) حبیب الله، در وصف حضرت ابراهیم(ع) خلیل‌الله یا در وصف حضرت آدم(ع) صفی الله‌ می‌گوییم.

محور دوم در زیارت اربعین این است که امام حسین(ع) اتمام حجت کردند؛ یعنی واقعاً برای هیچ کس بهانه نگذاشتند و به تمام برای احیا و اقامه دین گام برداشتند، شما نگاه کنید در زیارت اربعین هدف حادثه عاشورا بیان شده است، اینکه برای چه کربلا رخ داد، برای چه امام به کربلا آمدند، برای اینکه «بِکَرامَتِکَ اَکْرَمْتَهُ بِالشَّهادَةِ وَ حَبَوْتَهُ بِالسَّعادَةِ وَاَجْتَبَیْتَهُ بِطیبِ الْوِلادَةِ»؛ که خدایا حسین در کربلا خونش را هدیه کرد، تا برهاند بندگانت را از (گرداب) جهالت و نادانى و سرگردانى «لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الْجَهالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلالَةِ».
بخواهم توضیح دهم مثل اینکه وقتی کسی دارد غرق می‌شود، پدری در لب آب ایستاده است، فرزندش دارد غرق می‌شود، در این لحظه به آب می‌زند، در آن زمان جامعه در حال غرق شدن بود، اگر امام(ع) خود را به آب نمی‌زند، اسلامی باقی نمی‌ماند، عبودیتی نمی‌ماند، راه توحید بقا نداشت، در این شرایط وقتی پدر خود را به آب می‌زند، می‌گویند: کجا می‌روی ممکن است از دنیا بروی؟ پدر می‌گوید: مهم نیست فرزندم دارد غرق می‌شود، این در حالی است که امام حسین عاشق ما شده بود، به امام حسین(ع) گفتند: شهید می‌شوی، گفتند: مهم نیست، جامعه را نجات دهم.

در واقع کربلا؛ یعنی حسین عاشق ما شده بود تا زندگی‌مان عوض شود، امام حسین(ع) در کربلا خواست طبیعت‌گرایی ما خداگرایی شود، تا خودگرایی ما الله‌محوری شود، این طبیعت خود تبدیل به خدا شود.

دلیل مقابله با امام حسین(ع)، سر بریدن و سر در تنور گذاشتن همه اینها به یک جهت بود که می‌خواهم زندگی کنم
در زیارت اربعین می‌بینیم مهم‌ترین دلیل جدایی از امام، «جهل» است، «من مات ولم یعرف إمام زمانه، مات میتة جاهلیة» جهل سبب می‌شود که انسان‌ به سمت امام نرود، در روایت می‌خوانیم امام آمدند که جامعه از جهل نجات پیدا کند، یعنی به سمت امام گرایش پیدا کنند، رفتن به خانه امامت، از عاشورا باب شد، حق‌گرایی و تشخیص حق از باطل تا قبل از عاشورا وجود نداشت،‌ جامعه گاهی حق و باطل را اشتباه می‌گرفت، اما از روز عاشورا حق از باطل مشخص شد، جریان حق واضح شد، سفیدی تمام به جنگ سیاهی تمام آمد.

*اشاره کردید که «جهل» باعث جدایی از امام می‌شود، در حالی که بیشتر کسانی که رودروی امام حسین(ع) قرار گرفته بودند، حضرت(ع) را می‌شناختند؟

-در زیارت اربعین از چند محور به این موضوع می‌پردازد، یک محور، محور دنیا‌طلبی است، گاهی انسان امام را می‌شناسد، می‌داند در مقابل کیست، اما می‌خواهد در دنیا زندگی می‌کند، دلیل مقابله با امام حسین(ع)، سر بریدن و سر در تنور گذاشتن همه اینها به یک جهت بود که می‌خواهم زندگی کنم، دنیاطلبی سبب می‌شود انسان، امامش را به قتل برساند، دنیا طلبی سبب می‌شود که دور امامش را خط بکشد. در حالی که وقتی امام و هدف را شناختید و به هدف دشمن پی بردید، آنگاه از از کربلا برای زمینه‌سازی ظهور الگو می‌گیرید.