عمر انسان حد ثابتی ندارد

قبل از هر چیز باید گفت عمر انسان حد و مرز معینی ندارد که تجاوز از آن حد، غیر ممکن باشد، هیچ یک از دانشمندان نگفته اند که فلان مقدار سال، نهایت درجه ای است که انسان ها می توانند بدان نائل گردند و هنگامی که بدان پایه رسیدند مرگ برایشان حتمی است. بلکه گروهی از دانشمندان شرق و غرب، جدید و قدیم تصریح کرده اند که عمر انسان حد و مرزی ندارد و بشر در آینده می تواند بر مرگ غلبه کند یا مدت درازی آن را به تأخیر بیاندازد و از عمرهای بسیار طولانی برخوردار گردد.

دانشمندان تغذیه عقیده دارند طول عمر رابطه نزدیکی با نحوه تغذیه و شرایط اقلیمی دارد،آنها با مطالعه روی طول عمر ملکه زنبوران عسل که چند برابر زنبوران معمولی عمر می کند به این نتیجه رسیده اند که این موضوع معلول ژله مخصوصی است که زنبوران کارگر برای تغذیه ملکه فراهم می کنند، در صورتی که دیگر زنبوران فقط در سه روز نخستین زندگی از این مائده اسرار آمیز برخوردارند و رمز جوانی و زیبایی و عمر طولانی ملکه در این غذای اعجاز آمیز نهفته است. روانشناسان می گویند طول عمر انسان بستگی زیادی به طرز تفکر و عقاید او دارد و با داشتن یک سلسله روحیّات و عقاید سازنده و آرام بخش، طول عمر انسان افزایش می یابد.

هنگامی که مسئله طول عمر را به پیشگاه قرآن می بریم نمونه هایی از انسان ها را می یابیم که سالهای طولانی زندگی کردند و اینجاست که طول عمر حضرت مهدی علیه السلام یک پدیده طبیعی جلوه می کند

این گفتگوها ثابت می کند که برای عمر طبیعی موجودات زنده حدّ معینی را نمی توان در نظر گرفت. بنابراین ممکن است گفته شود که حضرت مهدی علیه السلام در زندگی خویش، مسائل بهداشتی و امور و نکات مربوط به سلامتی جسم و جان را رعایت می کند در نتیجه همیشه صحیح و سالم زندگی می کند و همواره از طراوت، نشاط و شادابی برخوردار است.

عمر طولانی از نگاه قرآن

هنگامی که مسئله طول عمر را به پیشگاه قرآن می بریم نمونه هایی از انسان ها را می یابیم که سالهای طولانی زندگی کردند و اینجاست که طول عمر حضرت مهدی علیه السلام یک پدیده طبیعی جلوه می کند، یک نمونه حضرت نوح که خداوند می فرماید: ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، پس او در میان جامعه خویش950 سال درنگ کرد و آنان را به سوی حق فراخواند… (سوره عنکبوت آیه 14) این آیه شریفه بیانگر این حقیقت است که تنها دوران پیامبری حضرت نوح 950 سال بود و از عمر ایشان قبل از مبعوث شدن به پیامبری و مدت عمر ایشان بعد از طوفان قرآن سخنی نگفته اما در روایات عمر شریف ایشان 2500 سال بیان شده است. همچنین حضرت عیسی، حضرت خضر، و اصحاب کهف از کسانی هستند که عمر های طولانی دارند

راز طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)

طول عمر حضرت مهدی علیه السلام همواره یکی از سوالات حوزه مهدویت می باشد. دلیل اصلی این پرسش ندیدن انسان با عمرهای طولانی و زندگی های کوتاه مدت اطرافیان مان است. در صورتی که نباید عمر حضرت را که اراده الهی بر طولانی بودن آن تعلق گرفته با عمر سایر انسان ها مقایسه کرد.

یکی از سوالاتی که در موضوع مهدویت مطرح است راز طول عمر امام زمان علیه السلام است و اینکه آیا امکان دارد انسان عمری چند هزار ساله داشته باشد و آیا ضرورتی دارد که امامی زنده همیشه در عالم باشد؟ ابتدا باید به سوال دوم پاسخ دهیم، آن چه مسلم است انسان بیهوده خلق نشده است و این دنیای مادی محلی برای رشد و تکامل انسان است تا روحش را پرورش بدهد و کامل شود و خداوندی که خالق بشر است او را رها نکرده بلکه از روی لطف پیامبرانی برای هدایت او فرستاده است.

راه تکامل انسان، همان عقائد حقه و اعمال نیک و اخلاق پسندیده ای است که خداوند متعال آنها را بر قلوب پاک انبیاء نازل کرده تا به مردم ابلاغ نمایند. الطاف خداوندی چنین اقتضا دارد که پیامبرانی را بفرستد تا احکام و قوانین لازم را به مردم ابلاغ کنند و آنان را به سوی غایت و هدف خلقت هدایت و کمک نمایند.

و نیز هر وقت پیغمبری در بین مردم موجود نبود،باید یکی از افراد انسان جانشین و خزینه دار احکام خدایی باشد و در تحمل و نگهداری و تبلیغ آنها سعی و کوشش نماید. زیرا منظور حق تعالی از بعثت پیمبران و فرستادن احکام در صورتی تحقق می پذیرد و الطافش به حد کمال می رسد و حجت بر بندگان تمام می شود که تمام آن قوانین و دستورات بدون کم و زیاد، در بین بشر محفوظ بماند. پس در مورد فقدان پیامبران، لطف خدا چنین اقتضا دارد که یکی از انسان ها را مسئول حفظ و نگهداری و تحمل احکام نماید.(مرکز اطلاع رسانی آل البیت، برهان عقلی بر امامت) 

عمر انسان حد و مرز معینی ندارد که تجاوز از آن حد، غیر ممکن باشد، هیچ یک از دانشمندان نگفته اند که فلان مقدار سال، نهایت درجه ای است که انسان ها می توانند بدان نائل گردند و هنگامی که بدان پایه رسیدند مرگ برایشان حتمی است

بنابراین همیشه باید در بین نوع انسان، فردی وجود داشته باشد که همواره مورد هدایت و تأییدات و افاضات حق تعالی بوده و به واسطۀ افاضات معنوی و کمک های باطنی، هر فردی را بر طبق استعدادش به کمال مطلوب برساند و گنجینه و خزینه دار احکام الهی باشد تا افراد بشر، در صورت احتیاج و عدم ایجاد مانع از علومش بهره مند گردند. وجود مقدس امام، حجت حق و نمونۀ دین و انسان کاملی است که می تواند در حد توانایی بشر، خدا را بشناسد و پرستش کند، اگر امام نباشد رابطۀ بین عالم مادی و دستگاه آفرینش منقطع می گردد. افاضات عوالم غیبی، اولا بر آینه پاک قلب امام و به وسیله او بر دل های سایر افراد نازل می گردد. امام قلب عالم وجود و رهبر و مربی نوع انسان است و معلوم است که حضور و غیبت او، در ترتب این آثارتفاوتی ندارد. (امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، انتشارات شفق، چاپ قدس، ص154)

امام سجاد علیه السلام فرمود: ما پیشوای مسلمین و حجت بر اهل عالم و سادات مؤمنین و رهبر نیکان و صاحب اختیار مسلمین هستیم.ما اَمان اهل زمین هستیم چنانکه ستارگان اَمان اهل آسمانند.به واسطۀ ماست که آسمان بر زمین فرود نمی آید مگر وقتی که خدا بخواهد. به واسطۀ ما باران رحمت حق نازل و برکات زمین خارج می شود. اگر ما روی زمین نبودیم اهلش را فرومی برد و آنگاه فرمود: از روزی که خدا آدم را آفریده تا حال هیچگاه زمین از حجتی خالی نبوده است ولی آن حجت،گاهی ظاهر و مشهور و گاهی غائب و مستور بوده است، تا قیامت نیز از حجّت خالی نخواهد شد و اگر امام نباشد خدا پرستش نمی شود. (امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، انتشارات شفق، چاپ قدس، ص155، به نقل از ینابیع المودة)

حال که به این باور رسیدیم که وجود امام معصوم بر روی زمین ضرورت دارد و زمین هیچ گاه خالى از امام معصوم نیست، چه آشكار و چه غایب، به سوال دیگر می پردازیم که چگونه ممکن است انسان عمر طولانی داشته باشد؟

فوائد غیبت

آنچه که در روایت به عنوان فلسفه غیبت مطرح شده در واقع منافع و مصالح است که بر غیبت مترتب گردیده و سر واقعی بر ما  پوشیده است. اما آن فوائد عبارتند از:

1- از آنجا که امامان توسط خلفای بنی امیه و بنی عباس به شهادت رسیدند خصوصاً امام جواد(علیه السلام)، امام هادی(علیه السلام)، و امام عسگری(علیه السلام) که در سنین جوانی به شهادت رسیدند و این امامان در شرائط سخت و تحت نظارت سربازان زندگی می کردند تا امام زمان را بهتر شناسایی کرده و در همان دوران کودکی به شهادت برسانند لذا خداوند به دلیل حفظ جان حضرت و جلوگیری از کشته شدن ایشان امر غیبت را قرار دادند و به دلیل آنکه این خطر همچنان وجود دارد این غیبت تداوم دارد و تا این خطر برطرف نشود امر غیبت ادامه خواهد داشت.

2- امام زمان(عج) در توقیعی فرموده اند: علت رویداد غیبت آن است که هیچ یک از پدران من نبودند مگر این که بیعت و تعهدی در مقابل حکومت های طاغوت زمان خود داشتند. ولی من هنگامی که قیام می کنم، تعهدی نسبت به هیچ یک از طاغوت ها بر عهده ام نیست.

3- فایده ای دیگر که در روایات به آن اشاره شده آمادگی اوضاع جهان و جامعه بشری برای پذیرش توحید و دین الهی و عدالت اجتماعی است.

بر اساس روایت، امام زمان(عج) وارث انبیاء معرفی شده اند و ایشان با ظهور خویش تمامی تلاش ها و کوشش های انبیای الهی را به سرانجام می رساند اما هدف انبیاء چیست؟

هدفی که انبیاء در طول حیات خویش دنبال می کردند همان است که خداوند برای آنها ترسیم نموده و آن چیزی نیست جز اشاعه ی توحید و عدالت و نابودی باطل. لذا در حدیثی به نقل از امام باقر(علیه السلام) آمده است: “چون قائم قیام کند جز خدای عزوجل معبودی پرستش نشود” و در حدیثی دیگر می فرماید: “هنگامی که قائم قیام کند، دوست باطل از بین می رود” از سوی دیگر خداوند در برقراری چنین نظام توحیدی در جامعه بشری به زور و اجبار متوسل نشدند بلکه رغبت و میل مردم و همکاری َآنها را ضروری می داند، و اگر غیر این بود می توانست از ابتدا و با اجبار چنین نظامی را برپا کند. آیه 17 از سوره حدید تأیید کننده این سخن ماست، “اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها” بدانید که خداوند، زمین را پس از مرگش زنده گرداند. و نیز در آیه 25 از همین سوره می فرماید: “لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس و القسط” ما پیامبران خود را فرستادیم تا خود مردم برای برقراری قسط و عدل بپاخیزند.

امامان بزرگوار در موضوع فلسفه غیبت دو گونه برخورد کرده اند. اگر چه به طور صریح عدم درک واقعی از فلسفه غیبت را بیان می کنند و فهم این موضوع به عصر ظهور موکول می کنند، اما مطالبی را نیز بیان کرده اند که در واقع فوائد، منافع و مصالحی است که سبب غیبت شده است

همچنین در نامه ی امام زمان (عج) به شیخ مفید آمده است: اگر چنان که شیعیان ما در راه وفای به پیمانشان همدل می شدند، یُمن ملاقات ما برایشان به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدار ما بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از جانب آن ها نسبت به ما، زودتر نصیبشان می شد. پس ما را از ایشان دور نمی دارد، مگر آن کارهایشان که از نظر ما ناپسند است و ما از آنان روا نمی دانیم.

پس دوران غیبت زمینه ای است تا مردم به رشد و آگاهی لازم برسند و خلاء عدالت را در جامعه خویش احساس کرده و خود برای برقراری عدالت اقدام کنند. و این همان مفهومی است که از آیات و روایات به آن رسیدیم که تا مردم با تمام وجود خواهان عدالت نشوند و تا با یکدیگر متحد و هم صدا نشوند حضرت ظهور نخواهند کرد.

4- آزمایش و امتحان مومنان برای شناخت مومنان حقیقی از دینداران دروغین یکی دیگر از حکمت های غیبت قائم(عج) است. البته امتحان و آزمایش خداوند همواره در بین مردم جاری است و هیچ گاه این قانون الهی تعطیل نخواهد شد و غیبت نیز یکی از آن امتحان های خداوند است که هم ایمان و هم عمل مومنین مورد بررسی قرار می گیرد.

طولانی شدن زمان غیبت سبب تردید عده ای خواهد شد اما کسانی که ایمانشان محکم نیست. در روایات متعددی منقول از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار(علیهم السلام) با عبارات متفاوت اما با مضمون تقریباً نزدیک به هم چنین آمده است که:

قائم ما غایب خواهد شد و امر غیبت طولانی خواهد شد و تنها کسانی در ایمان به او راسخ خواهند بود که قلبشان مملو از ایمان باشد.

اما امتحان عملی خدا به دلیل وجود سختی ها، ناملایمات و گناهانی است که مردم را احاطه می کند و بنابر گفته پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) “هر کسی بخواهد دینش را حفظ کند، چاره ای ندارد جز این که از کوهی به کوهی و از سوراخی به سوراخی دیگر فرار کند. همانند شغالی که دائماً آشیانه خود را عوض می‌کند” و به دلیل این مشکلات است که نقل شده: “حفظ ایمان در آخرالزمان به مراتب سخت تر از نگه داشتن آتش در دست است.

خلاصه سخن …

فلسفه غیبت امام زمان(عج) سرّی است که بر ما پوشیده است و تا زمان ظهور معلوم نخواهد شد و آنچه در این رابطه گفته می شود بیشتر فوائد و منافع غیبت است.

فلسفه و فوائد غیبت امام زمان(عج)!

در عالم هستی هر امری دلیل خاصی دارد و امور زیادی هستند که ما فلسفه و علت آن ها را نمی دانیم و معمولاً تعداد آن اموری که نمی دانیم در مقایسه با دانسته های ما بسیار زیاد است. این عدم آگاهی ما نباید دلیلی بر انکار آنها شود. یکی از آن مواردی که ما سرّ آن را نمی دانیم غیبت امام عصر(عج) است که نداستن ما نباید مستمسکی برای انکار آن باشد. زیرا در محیط پیرامون ما مسائل و چیزهای بسیاری است که با آنها زندگی می کنیم اما علت و فلسفه حقیقی آنها را نمی دانیم ولی منکر آنها هم نیستیم. در مسئله غیبت می دانیم که خداوند ایمان به آن را جزء صفات متقین برشمرده است. اما این که غیبت چه فلسفه ای دارد سۆال جدیدی نیست این سۆال از ائمه اطهار (علیهم السلام) و حتی امام عصر(عج) نیز پرسیده شده که برای پاسخ به این سۆال پای سخن امامان معصوم(علیهم السلام) می نشینیم.

فلسفه غیبت

امامان بزرگوار در موضوع فلسفه غیبت دو گونه برخورد کرده اند. اگر چه به طور صریح عدم درک واقعی از فلسفه غیبت را بیان می کنند و فهم این موضوع به عصر ظهور موکول می کنند، اما مطالبی را نیز بیان کرده اند که در واقع فوائد، منافع و مصالحی است که سبب غیبت شده است. در واقع این دو نگاه متفاوت بیانگر آن است که سرّ حقیقی غیبت امر بزرگی است که از فهم و ادراک ما خارج است از سوی دیگر می خواهند بگویند این مصلحت ها و فوائد همه ی اسرار نیست. و اما در تأیید عدم درک ما از فلسفه اصلی غیبت به روایتی از امام صادق(علیه السلام) به نقل از عبدالله بن فضل هاشمی اشاره می کنیم: “إن وجه الحکمة فی ذلک لاینکشف إلا بعد ظهوره کما لا ینکشف …. و إن کان وجهه غیر منکشف لنا”

وجه حکمت در مسئله غیبت جز بعد از ظهور او آشکار نخواهد شد، همانگونه که وجه حکمت کارهای خضر(علیه السلام) یعنی خراب کردن کشتی، کشتن پسر بچه و تجدید بنای دیوار برای حضرت موسی(علیه السلام) تا زمان جدایی شان معلوم نشد، ای پسر فضل این مطلب، امری از امور الهی و سری از اسرار الهی و غیبی از غیوب الهی است و وقتی ما دانستیم که خداوند حکیم است، تصدیق خواهیم کرد که همه کارها و سخنانش حکیمانه است، ولو این که ما حکمت آن ها را در نیابیم.

دوران غیبت زمینه ای است تا مردم به رشد و آگاهی لازم برسند و خلاء عدالت را در جامعه خویش احساس کرده و خود برای برقراری عدالت اقدام کنند. و این همان مفهومی است که از آیات و روایات به آن رسیدیم که تا مردم با تمام وجود خواهان عدالت نشوند و تا با یکدیگر متحد و هم صدا نشوند حضرت ظهور نخواهند کرد

امام زمان(عج) نیز در توقیعی علاوه بر ذکر فوائد این غیبت، بر دشواری فهم آن توسط انسانهای عادی تأکید دارند، به طوری که می فرمایند: از حقیقت این امر خیلی جستجو نکنید که آن را نخواهید دانست. اما علت غیبت آن است که خداوند فرموده است: “ای کسانی که ایمان آورده اید از چیزهایی که اگر برایتان آشکار شود، ناراحتتان می کند سۆال نکنید” …. پس آنچه که به حالتان فایده ندارد نپرسید و خود را برای دانستن آنچه که از شما نخواسته اند در زحمت نیندازید

خدمات فرهنگی و اجتماعی

آیة اللّه مرعشی از سنین صباوت به کتاب و مطالعه علاقه ای وافر داشت. این اشتیاق در سنین بعد به شوقی شگفت آور تبدیل گردید؛ به نحوی که ایشان روزها گرسنگی می کشید و از نان و آب خود کم می گذاشت تا بتواند کتابی را به دست آورد. او که شاهد به غارت رفتن منابع اسلامی و نسخ خطی بود، نتوانست در برابر این یورش فرهنگی خاموش بنشیند و باوجود تنگناهای معیشتی و اقتصادی کوشید تا این اوراق نفیس و گرانبها را فراهم آورد. محصول این اهتمام خستگی ناپذیر و مستمر، کتابخانه ای بسیار برجسته و گران قدر می باشد که به لحاظ نسخه های نفیس خطی و گاه منحصر به فرد توجه شخصیتهای جهان اسلام را به خود جلب کرده است و نیز این مرکز هم اکنون با چهارصد مؤسسه، مرکز علمی، دانشگاهی و کتابخانه های جهان ارتباط دارد و هر روز میزبان گروه زیادی از طالبان علم و محققان است.

آیة اللّه مرعشی در کنار تلاشهای علمی و آموزشی می کوشید به گرفتاریهای مردم رسیدگی کند و تا حدودی از مشکلات آنان بکاهد. تأسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه مسکن برای طلاب علوم دینی، تهیه وسایل زندگی اقشار محروم، پرداخت دیون و قرضهای برخی افراد نیازمند، کمک به زلزله زدگان، سیل زدگان، پناهندگان جنگ تحمیلی و فعالیتهایی از این قبیل، مؤیّد ادعای مذکور است.(