اصل مراقبه آن است که بداند خداوند مطلع است بر او در هر آنچه که انجام میدهید ومیاندیشد.اگر خلق ظاهر اورا میبیند خدا بیننده ظاهر وباطن ناظر بر اعمال اوست.
سعدی در باب هفتم گلستان گوید:بزرگی را پرسیدم از معنی این حدیث که اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک؟گفت به حکم آنکه هر آن دشمنی را که بر وی احسان کنی دوست گردد.مگر نفس را که هرجند مدارا بیشتر کنی مخالفت زیاده کند..